Gelişmekte Olan Piyasaların Zayıf Formda Etkinliği: Koşullu Değişen Varyans Modellerle Haftanın Günü Etkisi Üzerine Ampirik Analiz

Abstract

Etkin bir piyasada fiyatların rassal hareket ettiği, bilgilerin hisse senedi fiyatlarına hızlıca yansıdığı kabul edilmektedir. Bu nedenle hisse senetlerinin geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanılarak borsa endeks getirisinden fazla kazanç elde edilemez. Fakat bazen farklı sonuçlarla karşılaşılmakta bu durum anomali olarak adlandırılmaktadır. Anomali, herhangi bir piyasanın etkinliğinin test edilmesinde kullanılmaktadır. Haftanın günleri anomalisinde, haftanın belirli gün veya günlerinde diğer günlere nazaran sürekli düşük veya yüksek getiri edinilmektedir. Bu çalışmada gelişmekte olan ülkelerin piyasalarının zayıf formda etkinliği incelenmek istenmiştir. Haftanın günlerine göre ortalama getirilerde ve volatilitelerde olası değişiklikleri tespit etmek için BIST100 Borsa Endeksi (Türkiye), BVSP Borsa Endeksi (Brezilya), MOEX Borsa Endeksi (Rusya), NIFTY50 Borsa Endeksi (Hindistan) ve SSEC Borsa Endeksinin (Çin) 14 Ocak 2002 ile 14 Nisan 2023 tarihleri arasındaki günlük kapanış verilerinden yararlanılmıştır. Önce, borsa endekslerinin günlük kapanış puanlarının logaritmik farklarıyla getiriler hesaplanmış, birim kök testleriyle verilerin durağanlık koşulunun sağlandığı görülmüştür. Daha sonra Autoregressive Conditional Heteroskedasticity (Otoregresif Koşullu Değişen Varyans) (ARCH) etkisinin varlığı tespit edildiğinden ARCH-GARCH modellerle tahminler yapılmış, kriterlere göre her bir borsa endeksine ait en uygun model seçilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında, BVSP Borsa Endeksinin ortalama getirilerinde Pazartesi günü anomalisinin, SSEC Borsa Endeksinin ortalama getirilerinde ise Perşembe günü anomalisinin olduğuna ulaşılmıştır. BIST100 Endeksinde Pazartesi, Salı, Perşembe ve Cuma günlerinin volatilitede etkisinin olduğu; SSEC Borsa Endeksinde Pazartesi, Salı ve Perşembe günlerinin volatilitede etkisinin olduğu; MOEX ve NIFTY50 Borsa Endekslerinde ise Pazartesi ve Salı günlerinin volatilitede etkisinin olduğu; ayrıca BVSP Borsa Endeksi dışındaki tüm endekslerde olumsuz şokların volatilitede olumlu şoklara göre daha fazla etkili olduğu tespit edilmiştir.