Sonradan Kazanılmış Bedensel Engeli Olan Bireylerde Yaşam Doyumu, Benlik Saygısı ve Sosyal Dışlanma Arasındaki İlişki ve Sosyal Katılımın Engellenmesine Yol Açan Faktörlerin Değerlendirilmesi

Abstract

Engelli bireyin fiziksel farklılıkları beraberinde ekonomik ve çevresel engeller yaşatmakta ve toplum içerisinde sosyalleşme sürecinde dışlayıcı süreçlere maruz kalarak dezavantajlı konuma düşebildikleri görülmektedir. Bu çalışmada bedensel engelli bireylerin sosyal dışlanma algı düzeyi, benlik saygısı ve yaşam doyumunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve benlik saygısı ve yaşam doyumu ile sosyal dışlanma algı düzeyi arasındaki ilişkinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Tanımlayıcı ve kesitsel türde olan bu çalışmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonradan kazanılmış 5 yıldır bedensel engelli 76 birey ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Sosyal Dışlanma Ölçeği, Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, Yaşam Doyum ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde benlik saygısı ve yaşam doyum yüksek olduğu değerlendirilmiştir. Sosyal katılımcılık sosyal dışlanmanın en yüksek olduğu boyuttur. Gazi engelli bireylerin sosyal haklara ulaşma uygun ve güvenli çevre boyutu ve benlik saygısı genel sağlık sigortalı engelli bireylerden anlamlı bir farklılık göstermektedir. Ampute engelli bireylerin yaşam doyumu omurilik hasarlı bireylere göre yüksektir. Sosyal dışlanma ölçeğinin sosyal katılımcılık boyutu ile sosyal haklara ulaşma ve maddi yoksunluk boyutları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sosyal katılımda zorluk arttıkça maddi yoksunluk ve sosyal haklara ulaşmada daha çok dışlanmışlık olduğu sonucuna ulaşılmıştır Toplam gelir ve benlik saygısı ile sosyal dışlanma maddi yoksunluk alt boyutu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Gelir düzeyi arttıkça maddi yoksunluk boyutunda daha az sosyal dışlanmışlık hissine sahip olunduğu sonucuna ulaşılmıştır.