Nüfusun Yaşlanmasının Ekonomik Etkilerinin Uzun Dönemli Bakım Hizmetleri Açısından İncelenmesi: Türkiye için Bağımlı Nüfus Projeksiyonları

Abstract

Yaşlı nüfusun hem oransal hem de sayısal olarak artması ve Türkiye’de değişen aile yapısı, yaşlı bakımı ile ilişkili birçok konunun ve sosyal sorumlulukların gündeme gelmesine neden olmakta, yaşlı nüfusa götürülecek hizmetlerin önemini de artırmaktadır. Bunlardan biri de uzun dönemli yaşlı ve engelli bakım hizmetleridir. Bu çalışmanın temel amacı, nüfusun yaşlanması olgusunun, Türkiye’nin uzun dönemli bakım harcamaları üzerindeki etkilerinin incelenebilmesi için gerekli olan bağımlı nüfus büyüklüğünü tahmin etmektir. Bu bağlamda, bağımlı nüfusun zaman içinde değişimini ortaya koymak amacıyla ilk defa Türkiye için 2023, 2040, 2060 ve 2080 yıllarına ait bağımlı nüfus projeksiyonu üretilmiştir. Nüfusun yaşlanmasından kaynaklı olası sorunları önleyecek başarılı ülke uygulama örneklerine dayalı politikalar da çalışmada sunulmuştur. Günümüzde yapılan kamu harcamalarının birim maliyeti ve basit makro simülasyon modeli kullanılarak uzun dönemli yaşlı bakım hizmeti harcamalarına ilişkinde bir projeksiyon yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, 2020 yılında Türkiye’deki 15+ yaştaki nüfusunun %7,3’ü kendisini en az bir sağlık problemi nedeniyle günlük faaliyetlerinde çok sınırlama olan kişi olarak tanımlamaktadır ve bağımlı nüfus içerisinde 65+ nüfusun oranı tüm senaryolarda yüksektir. 2040 yılında toplam bağımlı nüfusun %53,4’ünü 65+ yaştaki nüfusun oluşturması beklenmektedir. Bağımlı nüfus, aldığı bakım türlerine göre incelendiğinde ise bağımlı nüfusun büyük çoğunluğunu (yaklaşık %55,5) resmi olmayan bakım alanların oluşturduğu görülmektedir. Bundan sonra en yüksek değeri alan bakım türü ise %32,3 ile kanun kapsamında aylık desteğidir.