Prosumerism of companies – benefits and challenges for consumers

Abstract

Współcześnie konsumenci nie chcą być tylko odbiorcami oferty rynkowej, lecz chcą również mieć na nią wpływ, dlatego też firmy muszą zmieniać swoje modele biznesowe na bardziej otwarte, uwzględniające aktywność, zaangażowanie konsumentów. Prosumeryzm odnosi się zatem do działań firm, które są ukierunkowane na współpracę z konsumentami. Prosumpcja, określana jako aktywność konsumentów, przyjmuje różne formy: od wyrażania swoich opinii, dzielenia się swoim doświadczeniem, przez dostosowywanie oferty do własnych potrzeb, po udział w jej tworzeniu. Takie działania prosumpcyjne są korzystne zarówno dla firm, jak i konsumentów. Jednakże wiążą się z nimi także pewne zagrożenia czy też wyzwania dla obu stron. Artykuł zawiera analizę wyników badań, których celem było poznanie: jak badani postrzegają prosumeryzm? Jakie są ich oczekiwania w zakresie współpracy z firmami oraz jakie korzyści i zagrożenia związane z prosumeryzmem dostrzegają? Większość badanych oczekuje włączania ich w działalność firmy w różnych obszarach. Sami też podejmują różne aktywności prosumenckie, koncentrując się bardziej na opiniowaniu oferty rynkowej i jej testowaniu niż aktywnościach wymagających większego zaangażowania, tj. projektowanie czy współtworzenie produktów i usług. Prosumpcja umożliwia konsumentom m.in. dzielenie się swoją wiedzą, pomysłami, dostęp do informacji, na podstawie których mogą podejmować bardziej świadome decyzje, zmniejszając tym samym ryzyko zakupu produktów niezgodnych z oczekiwaniami, również przez możliwość modyfikowania, dopasowywania produktów/usług do własnych potrzeb. Prosumenci mają także możliwość wyróżnienia się przez zgłaszanie własnych propozycji rozwiązań, które mogą być wykorzystane przez innych konsumentów bądź firmy. Badani zwracali uwagę także na uczestniczenie w sieciach konsumenckich, dzięki czemu nie czują się samotni, ale mają poczucie przynależności do grupy osób, które łączą wspólne zainteresowania. Badani oprócz korzyści dostrzegają też pewne zagrożenia związane z prosumeryzmem firm, tj. wykonywanie przez konsumentów pracy bez wynagrodzenia, manipulowanie konsumentami przez stwarzanie pozorów współpracy, a w rzeczywistości nieuwzględnianie ich propozycji, opinii, a tym samym niedocenianie ich pracy przez firmy. Dlatego też firmy powinny tworzyć rozwiązania umożliwiające konsumentom współpracę z nimi, a także zachęcać ich do aktywności i zaangażowania, gdyż dzięki temu mogą przygotować ofertę zgodną z ich oczekiwaniami, a tym samym wzmocnić swoją pozycję na rynku.