HOMEROS DESTANLARINDA DOSTLUK ANLAYIŞI: PHILOS VE KSEINOS KAVRAMLARI

Abstract

Bu çalışma Homeros destanlarında philos ve kseinos kavramlarının incelenmesi yoluyla Homeros toplumunun kök değerlerinden biri olan dostluk anlayışına odaklanmaktadır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır: ilkin, philos’un iyelikten duygusal anlama uzanan semantik gelişimiyle ilgili tartışmalara ve değerlendirmelere yer verilmekte; ikincil olarak, “dost” anlamına gelen philos sözcüğü Homeros dünyasına özgü agathos’la ilişkisi bağlamında ele alınmakta ve son olarak dostluk olgusunu tamamlayacak bir başka kol olan “konuk-dost” anlamında kseinos sözcüğünün kullanımı işlenmektedir. Günümüzdeki gönüllü ve duygu yüklü dostluk anlayışından farklı olarak, Homeros’un anlattığı toplumda dostluk, çoğu zaman duygusal etkileşimin öncelikli olmadığı, yaşam koşullarının ve toplumsal ihtiyaçların yönlendirdiği bir ilişki biçimini imgeler. Farklı şekilde pratik edilmelerine rağmen philia’nın alt kümeleri sayılan philos (dost) ve kseinos (konuk-dost) kavramları dostluğun sosyal ve kurumsal boyutuna işaret eder. Polis’in henüz bir devlet birimi olarak olgunlaşmadığı ve bir mekân topluluğunu ifade ettiği bu tarihsel süreçte, philos ve kseinos’un Homeros’un anlattığı toplumun bey soylu üyelerini ayakta tutan dinamiklerden biri olduğu anlaşılmaktadır.