Finansal tabana yayılma, krediler ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için ampirik bir araştırma

Abstract

Bu araştırmanın amacı finansal tabana yayılma, ekonomik büyüme ve krediler arasındaki ilişkileri Türkiye bağlamında incelemektir. Türkiye gelişmekte olan ülkeler kategorisinde olup ekonomik büyüme ülkenin önemli hedefleri arasında yer almaktadır. Bankacılık sektörü de verdiği krediler ile ekonomik büyümenin lokomotifi konumundadır. Bunun yanı sıra kredilere ve finansal ürünlere daha fazla erişimin sağlanması Türkiye’de finansal piyasaların derinleşmesinde dikkate alınması gereken önemli bir husustur. Bu bağlamda krediler, ekonomik büyüme ve finansal tabana yayılma arasındaki ilişkilerin belirlenmesi Türkiye açısından önem arz etmekte ve araştırmanın temel motivasyonunu oluşturmaktadır. Araştırmada finansal tabana yayılma bağımlı değişkenini temsilen üç alt değişken (ATM sayısı, hesap adedi ve POS sayısı) Temel Bileşen Analizi (Principal Component Analysis) kullanılarak tek bir değişkene dönüştürülmüştür. Bu durum araştırmamızı diğer araştırmalardan farklılaştırmaktadır. Finansal tabana yayılmanın bağımlı değişken, krediler ve ekonomik büyümenin ise bağımsız değişken olduğu araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiler çoklu regresyon modelleri ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar krediler ile finansal tabana yayılma ve ekonomik büyüme ile finansal tabana yayılma arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişkilerin varlığını göstermektedir. Bu bağlamda kredilerde meydana gelen %1’lik artış finansal tabana yayılmayı %0,86 düzeyinde arttırırken, ekonomik büyümede meydana gelen %1’lik artış finansal tabana yayılmayı %0,28 arttırmaktadır. Buna göre hem kredilerde hem de ekonomik büyümede meydana gelen artışlar finansal tabana yayılmayı pozitif etkilemektedir.