Türkiye’de mevduat bankalarının kârlılığını, gelirlerini ve hisse değerlerini etkileyen faktörlerin oran analizi ve yapısal eşitlik modeli ile testi

Abstract

Bankacılık sektörü özellikle gelişmekte olan ülke ekonomileri için temel yapı taşlarından biri olup bu sektörün kârlılığı finansal gelişme için önem arz etmektedir. Özellikle Covid-19 pandemisi ile birlikte bankacılık sektörünün kârlılığı üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi daha fazla önem kazanmıştır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de faaliyet gösteren mevduat bankalarının kârlılıklarını, gelirlerini ve hisse değerlerini etkileyen unsurları tespit ederek optimum bir finansal yapı için öneriler sunmaktır. Bu doğrultuda Borsa İstanbul’da işlem gören dokuz adet bankanın 2014/03-2022/03 tarih aralığında üçer aylık dönemler halinde finansal tablolarından yararlanılarak oluşturulan oranlar çalışmanın veri setini oluşturmaktadır. Toplanan ikincil veriler SmartPLS programı aracılığıyla Kısmi En Küçük Kareler-Varyans Temelli Yapısal Eşitlik Modellemesi (PLS-SEM) analizine tabi tutulmuştur. Bulgulara göre büyüme oranlarının değerleme oranları üzerinde negatif yönde, kârlılık oranları üzerinde ise pozitif yönde etkisinin olduğu; değerleme oranlarının gelir oranları üzerinde pozitif yönde, kârlılık oranları üzerinde ise negatif yönde etkisinin olduğu; finansal yapı oranlarının değerleme oranları üzerinde pozitif, gelir oranları üzerinde ise negatif yönde etkisinin olduğu; özkaynak yeterlilik oranlarının kârlılık oranları üzerinde pozitif yönde etkisinin olduğu tespit edilmiştir.