Moda Tasarımı Eğitiminde Desen (Figür Çizimi) Dersinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Abstract

Moda hem bir görsel kültür ürünü hem de görsel kültürden kaynağını alan, bireyin yaşamıyla iç içe olan, insan yaşamına dair estetik ve konforlu biçimler yaratmak için zamanın değişken süreçleriyle birlikte farklı görünümlerle karşımıza çıkan bir kavramdır. Modanın oldukça geniş yelpazesi moda eğitiminde çeşitliliği beraberine getirirken, moda ürünlerinin estetik biçimlerde üretilmesi sanat eğitimi gerekliliğini, doğru yöntemlerle üretilmesi teknik eğitimin gerekliliğini doğurmuştur. Moda tasarımı eğitimi, sanatsal ve mesleki teknik eğitimin doğru bir şekilde harmanlanarak öğrenciye verildiği bir tasarım eğitimi biçimidir. Mesleki ve teknik derslerin yanı sıra moda tasarımı eğitiminde, temel eğitim mantığı ile verilen sanat eğitimi, moda tasarımı öğrencisine verilen çok yönlü eğitim anlayışının sonucudur. Özellikle ilk yıllarda verilen sanat eğitimi temelli dersler, öğrencinin yaratıcılığını, özgünlüğünü, estetik bakış açısını ve estetik ifade biçimini geliştiren derslerdir. Bu derslerin en önemlilerinden olan Desen (Figür Çizimi) dersi öğrenciye görmeyi ve algılamayı öğreten, görüp algılayabildiklerini estetik bir biçimde ifade ederek dışsallaştırmasını sağlayan temel bir derstir. Bu ders ile estetik duyarlılık geliştirerek, gözlemleme ve biçimlendirme becerileri kazanan öğrenci, insan bedenini estetik ve fonksiyonel biçimde giydirmek üzere kurgulanan moda tasarımı programı için temel sanatsal eğitimini almış olmaktadır. Hissedilen bu ihtiyaç üzerine araştırılan bu makalede Desen (Figür Çizimi) dersinin moda tasarımı programı için önemi, yeri, işlenişi ve içeriği incelenerek, Selçuk Üniversitesi moda tasarımı öğrencilerinin ders hakkındaki görüş ve beklentileri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Belirlenen programların üniversite web sitelerinde bulunan Bologna programları ve programda bulunan ders bilgi paketlerinden Desen (Figür Çizimi) dersinin moda tasarımı programındaki yeri ve içeriği belirlenmeye çalışılmıştır. Literatür araştırması ve nitel araştırma yöntemiyle yapılan çalışmada betimsel analiz kullanılmış, maksatlı örneklem grubuyla yapılan görüşmelerde yarı yapılandırılmış sorular kullanılmıştır. Araştırmada maksatlı seçilen örneklem grubunda yetenek sınavıyla alınan öğrenciler ve merkezi sınav sistemiyle alınan öğrenciler bulunmaktadır. Özellikle farklı dönemlerde ve gruplarda okuyan öğrencilere ulaşılmıştır. Bu yaklaşım biçimiyle bölüme daha önce çizim yaparak gelen öğrencilerle, üniversite öncesi çizim bilgisi olmayan öğrencilerin tarafsız görüşleri toplanıp betimsel analiz yapılarak kıyaslanmıştır. Türkiye’de bulunan lisans eğitimi düzeyi, moda tasarımı ile tekstil ve moda tasarımı bölümleri incelendiğinde bu bölümlerde temelde gerekli bir eğitim olan Desen (Figür Çizimi) dersine ve eğitimine dayanan özel yetenek sınavı ile veya tamamen genel teorik derslerin yer aldığı merkezi sınav sistemi ile veya portfolyo incelemesi ile öğrenci kabul ettikleri görülmüştür. Araştırmada görüşmelerden elde edilen bulgura göre hem yetenek sınavıyla hem de merkezi sınav sistemiyle alınan öğrencilerin neredeyse tamamı Desen (Figür Çizimi) dersini eğitimleri için oldukça gerekli bulmuşlardır. Başarı durumlarına bakıldığında yetenek sınavıyla alınan öğrencilerin daha başarılı oldukları ifadelerinden anlaşılmıştır. Merkezi sınavla alınan öğrencilerin ön yeterlilik ve hazır bulunuşluluklarının eksik olması nedeniyle daha fazla natürmort, cansız manken ve tors gibi cansız modelleri çizdikleri belirlenmiştir. Yetenek sınavıyla alınan öğrenciler daha hızlı çizebilme, hayalindekileri çizebilme gibi daha ileri konular üzerinde görüşlerini ifade ederken, merkezi sınav sistemi ile alınan öğrenciler sayıca daha fazla olmalarına rağmen bu konular üzerinde görüş bildirmemişlerdir. Özel yetenek sınavıyla alınan öğrencilerin çoğu derste zorlanmadıklarını ifade ederken, merkezi sınav sistemiyle alınan öğrencilerden bir kısmı zorlandıklarını, önemli bir kısmı da dersin başlarında zorlandıklarını ancak zaman içinde öğrenip ilerleyerek bunu aştıklarını söylemişlerdir. Her iki grup öğrenci de alana, en çok moda resmine ve diğer teknik derslere de katkısının bulunduğunu söylemişlerdir. Öğrencilerin Desen (Figür Çizimi) dersinin beklentilerini karşılayıp karşılamadığı sorulduğunda yetenek sınavıyla alınan öğrencilerin büyük çoğunluğu beklentilerini karşıladığını ifade ederken, merkezi sınav sistemiyle alınan öğrencilerin çok küçük bir kısmı beklentilerini karşıladığını söylemiştir. Merkezi sınavla alınan öğrenciler daha farklı şeyleri de çizmek istediklerini, dersin başında çizim bilgisine dair daha çok şey anlatılmasını istediklerini, öğretim elamanının daha ilgili ve sıklıkla bilgi veren, hatalarında uyaran, düzelten konumda olmasını istediklerini bildirmişlerdir. Ortak cevapları daha çok canlı model çizebilme, dışarıdan model temin edilmesi, atölye ortamının geliştirilmesi, arada farklı ortamların kullanılması, materyallerin zenginleştirilmesi, daha çok kumaş çizilmesi ve içeriğin zenginleştirilmesi olarak sayılabilir.