Instagram’da Büyümek: Takipçi Etkinliklerine Yönelik Karma Bir Analiz

Abstract

Instagram, herkesin herkese açık veya özel hesaplarla fotoğraf/video paylaşmasına olanak sağlayan bir uygulama olarak 2010’dan beri kullanılmaktadır. Instagram’da influencer olmak, takipçi kazanmak, hobilerini paylaşmak, ürünlerini satmak, iş birliği yapmak gibi amaçlarla pek çok kişinin bu platformu düzenli olarak takip ettiği bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı "Instagram'da büyüme" kavramını takipçi faaliyetleri gerçekleştiren kullanıcıların bakış açısıyla ortaya koymaktır. Bu çalışma, hem nicel hem de nitel araştırma teknikleri aracılığıyla Instagram'daki takipçi etkinliğinin doğasının anlaşılmasını sağlamaktadır. Alanyazında Instagram’la ilgili çalışmalar giderek ağırlık kazanmaya başlasa da bire bir takipçi etkinliklerinin detaylarını sunan örnek bir çalışmaya arama yapılan veri tabanlarında araştırmacının inceleme imkânları sınırlılığında rastlanmamıştır. Bu sınırlılıklar giriş kısmında detaylandırılmıştır. Bu çalışma alandaki boşluğu gidermek bağlamında katkı sağlayacaktır.Çalışmada üç aşamalı bir yöntem izlenmiştir. Araştırmacı ilk aşamada Instagram hesabı açarak Mart 2022-Mart 2023 arasında takipçi etkinliklerine katılmış, bu etkinliklerden edindiği izlenimleri sanal etnografya yöntemini kullanarak belgelemiştir. Sanal etnografi yaklaşımlarından “netnografi” metot olarak kullanılmıştır. Bu metoda ilişkin detaylar yöntem kısmında detaylıca anlatılmıştır. Bu sayede araştırmacı, veri toplama sürecine dahil olarak Instagram'daki takipçi etkinliklerinin doğasını deneyimleme fırsatı bulmuştur. İkinci aşamada takipçi etkinliklerini düzenleyen en popüler sayfadan sistematik örnekleme yoluyla seçilen 500 hesaba ait veriler SPSS 22’le kodlanarak hesapların özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Bu sayede takipçiler, takipçi sayıları, temalar, iş birliği yaptıkları firmalar ve takipçi etkinliklerine katılan hesapların amaçları hakkında detaylı veriler elde edilerek karşılaştırmalı analizler yapılabilmiştir. Araştırmada takipçisi 20 binin altında olan 254 (%50,8) ve takipçisi 20 binin üzerinde olan 246 (%49,2) toplam 500 adet Instagram hesabı incelenmiştir. Toplam 352 hesabın 10 bin ve üzerinde (%83,4) takipçisi bulunmaktadır. Takipçi sayısına göre farklı temalar değerlendirilmiştir.Daha sonra en çok takipçiye sahip hesaplar arasından seçilen 10 kullanıcıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Böylelikle görüşme sorularını yanıtlamayı kabul eden en fazla takipçi sayısına sahip hesaplarla yapılan görüşmeler, onların Instagram'daki takipçi aktivitesi ve büyümesine ilişkin görüşlerini detaylandırmaya olanak sağlamıştır. Instagram'da takip faaliyetleri çeşitli gruplar tarafından yönetilmekte, bu gruplar birbirlerini rakip olarak görmektedir. Bazı kullanıcıların takipçi sayısını artırmak amacıyla düzenlenen etkinliklerde sponsorluk ücreti alınmakta, bu alan ticari nitelik kazanmaktadır. İnternette ücretli takipçi sağlayan birçok kuruluş bulunmakta, bu kuruluşlar kullanıcı satışı yapmakta, insanlara kendilerini nasıl tanıtabilecekleri konusunda yol göstermektedir.Takipçi etkinliğine katılan hesaplar incelendiğinde hesapların özellikle ticari amaçlı olmasına rağmen aynı zamanda kişilerin hobilerini, aile ilişkilerini, duygularını paylaştığı mecralar olduğu görülmektedir. Takipçi sayısını artıran hesaplar, YouTube ve Trendyol gibi hesaplarla iş birliğini geliştirmeye yönelik davranışları doğrudan geliştirmektedir. Bu tür şirketler, kullanıcının hesabının temasını çağrıştıran ürünlerin tanıtımını yapmaktadır. Örneğin çay/kahve sunumlarının sunulduğu bir sayfanın, büyük firmaların mutfak eşyası temasını yansıtan ürünleriyle iş birliği yapması kolaylıkla kabul edilebilmektedir. Takipçi sayısı 28,6 bin ile 335 bin arasında değişen on kullanıcıyla yapılan görüşmeler, gerekli araçların etkin şekilde kullanılması durumunda platformun para kazanma için uygun bir ortam olduğunu ortaya koymaktadır. Takipçi etkinliği etkili bir yöntemdir, kullanıcıların ilk aşamada tanınmak için seçtiği bir ilk adımdır. Ancak daha sonra paylaştıkları içeriğin kalitesi, düzenli paylaşım, etkileşim, etkinlik düzeyi gibi değişkenler sayfalarının geleceğini etkilemektedir. Çalışma, takipçi faaliyetleri bağlamında Instagram'da yapılan günlük paylaşımların doğasının anlaşılması açısından önemli bir nitelik taşımaktadır. Bu çalışma, benzer sanal etnografi çalışmalarının sosyal medyanın doğasını anlamak için faydalı olabileceğini göstermiştir. Özetle, Instagram ticari ölçekte etkili bir araç olarak yaygınlaşmaktadır.