Morele dilemma’s rond gelijke kansen op gezondheid

Abstract

SamenvattingIn het kader van kansengelijkheid is het verbeteren van de gezondheid van achtergestelde groepen voor gemeenten een belangrijke maar lastige opdracht. Naast gebrek aan kennis over wat effectieve interventies zijn, kan er ook onzekerheid zijn over de vraag wat moreel gezien eigenlijk het beste is om te doen. Om een beeld te krijgen van deze ‘morele obstakels’ inventariseerden we bij de afdeling Volksgezondheid van de gemeente Utrecht welke ethische dilemma’s medewerkers tegenkomen in hun streven naar gelijke kansen op gezondheid. Op basis van vier dilemmabesprekingen met gemeentemedewerkers en filosofische literatuur over rechtvaardigheid, formuleren we hier vijf inzichten over wat het concreet betekent om in de gemeentelijke volksgezondheidspraktijk gelijke kansen op gezondheid te bevorderen. Te weten 1) kansengelijkheid bevorderen vereist dat medewerkers in de beleidspraktijk morele afwegingen maken; 2) kansengelijkheid vraagt om balanceren tussen idealisme en realisme; 3) feitelijke kansengelijkheid vereist meer dan formele kansengelijkheid; 4) kansengelijkheid kunnen we het beste bevorderen door prioriteit te geven aan degenen die het slechtst af zijn; 5) kansengelijkheid bevorderen vraagt om paternalisme. Deze inzichten, samen met de gebruikte gespreksstructuur, kunnen gemeentemedewerkers ondersteunen bij het maken van keuzen die bijdragen aan gelijke kansen op gezondheid.