‘Behaviour and Morality have Remained Irreproachable, and his Commercial Reputation is Good

Abstract

In the late nineteenth century, with the expansion of their harbours and the growth of transatlantic mobility, the port cities of Antwerp and Rotterdam became home to economically important and large migrant communities. In a context marked by the often-claimed rise of the nation state, when national legislation concerning nationality and citizenship was shifting, local authorities and citizens played an important but still underestimated role when it came to enforcing the naturalisation of foreign nationals. Applications for naturalisation in both Antwerp and Rotterdam were firmly rooted in the local context, and economic performance was key to the police commissar’s support of an applicant’s case towards the national authorities. By comparatively analysing individual applications for naturalisation in Antwerp and Rotterdam, this paper argues that the close relationship between the nation-state and the mechanisms of legal inclusion and exclusion on which it rested, has to be relativised. Aan het eind van de negentiende eeuw werden de steden Antwerpen en Rotterdam, dankzij de uitbreiding van hun havens en de groei van de trans-Atlantische mobiliteit, de thuisbasis van grote en economisch belangrijke migrantengemeenschappen. In een periode die in de historiografie vaak gekenmerkt wordt door de veronderstelde opkomst van de natiestaat en veranderende wetgeving omtrent nationaliteit en burgerschap, speelden lokale overheden en burgers een belangrijke, maar nog vaak onderschatte rol bij het bewerkstelligen van naturalisatie van mensen met een migratieachtergrond. Zowel in Antwerpen als in Rotterdam waren naturalisatieverzoeken duidelijk gesitueerd in de lokale context van de aanvrager. Zo was het economische succes van een aanvrager een doorslaggevende factor voor het verkrijgen van steun van de politiecommissaris. Deze steun vergrootte de kans van slagen van een naturalisatieaanvraag bij de nationale overheid. Aan de hand van een vergelijkend onderzoek naar individuele naturalisatieaanvragen in Antwerpen en Rotterdam, stelt dit artikel dat de hechte relatie tussen de natiestaat en de mechanismen van wettelijke in- en uitsluiting waarop die berust, moet worden gerelativeerd.