GÜNÜMÜZ KENTLERİNDE YAŞLILIK VE SOSYAL DIŞLANMA

Abstract

Kentler, insanlık tarihinin hemen hemen her dönemine tanıklık etmiş yerleşim birimleridir. Özellikle dönemin ekonomik faaliyetlerine ve yönetim tarzlarına göre biçimlenen kentler aynı zamanda bireylerin kentlerdeki konumlarını ve gündelik yaşantıları da belirlemiştir. Bu belirleyiş hemen hemen tüm kentlerde dezavantajlı ve avantajlı kesimleri de ortaya çıkarmıştır. Başka bir deyişle tüm kentliler kentsel süreçlere aynı oranda erişememiş ve kentsel olanaklardan aynı şekilde yararlanamamıştır. Kentlerin gerek fiziksel gerekse de toplumsal yapısını etkileyen temel unsur olan üretim ilişkilerine bağlı olarak bu kesimler net bir şekilde mekânda yerlerini almıştır. Bir diğer ifade ile üretim süreçlerine katılım kentlilerin konumlarını da etkilemiştir. Tarih boyunca üretim şekillerine göre adlandırılan kentler günümüzde üretimin yanı sıra tüketim odaklı mekanlara dönüşmüştür. Dolayısıyla kentliler de gerek üretim gerekse de tüketim süreçlerine katılımları çerçevesinde değerlendirilmeye başlanmıştır. Engellilik, cinsiyet, inanç, etnik köken, kültür vb. birçok etken tarih boyunca kentsel mekanlardaki toplumsal konumlanışlarda etkide bulunurken günümüzde bu sürece yaşlılık da eklenmiştir. Üretim-tüketim odaklı bir anlayışla biçimlenen kentler, bu odaklara dahil olamayan kesimleri dışlamakta ve katılım süreçlerinin dışında bırakmaktadır. Aktif birer üretici ve tüketici olmayan yaşlı kesimlerin kentsel olanaklara erişimleri de diğer kentlilere oranla daha sıkıntılı olabilmektedir. Bu bağlamda sadece dezavantajlı kesimler değil toplumun tüm bireyleri yaşlılık olgusunu deneyimleyeceğinden; kentsel politikalar geliştirilirken tüm yaş gruplarının göz önünde bulundurulması önem taşımaktadır. Bu çalışmada günümüz kentlerinde yaşanan dışlanma-ayrışma süreçleri kentli yaşlı bireylerin mekanla ilişkileri bağlamında ele alınacaktır.