TEDA PROJESİNDE KAPAK ÇALIŞMALARININ KÜLTÜR İMGESİ YARATMADAKİ ROLÜ

Abstract

Bu çalışmanın amacı TEDA projesi kapsamında İngilizceye çevrilen yapıtların alıcı kültüre sunumuyla oluşan kaynak kültür imajını kitap kapakları üzerinden sorgulamaktır. Türk kültür, sanat ve edebiyat eserlerinin yurt dışında temsil edilmesi amacıyla başlatılan TEDA projesi ile yabancı dillere çevrilen eser sayısında ciddi bir artış olmuştur. Türkçeden çevrilen eserlerin tanıtımı ve pazarlanması, erek kültürlerde kaynak kültüre dair çeşitli imgelerin oluşmasına neden olur. Özellikle dağıtım ağı geniş, reklam imkânı fazla olan yayınevlerinin bastıkları kitaplar erek kültürde eleştiri ve inceleme yazılarıyla daha görünür hale gelir ve daha çok okura ulaşır. Bu nedenle bu çalışmada, erek kültürün saygın yayınevleri tarafından yayımlanan eserler incelenmiştir. Kitap kapaklarını metinsel ve görsel açıdan yorumlamak amacıyla göstergebilimsel bir yöntemden yola çıkılarak yeni bir inceleme modeli geliştirilmiştir. Kapaklardaki yazar kimliği, alıntı, künye, başlık gibi metinsel öğeler ile kaynak ve erek kültüre ait görsel öğeler birlikte ele alınarak kaynak ve erek metinlerin kapakları karşılaştırılmıştır. Özellikle diller arasındaki hiyerarşi, yazar tanınırlığı, yayınevi politikası ve okur politikasının kapak tasarımlarını nasıl etkilediği incelenmiştir. Karşılaştırmalı incelemenin sonucunda Türk kültür, sanat ve edebiyatının yurtdışında tanıtılmasında eksikler görülmesi ve okura ulaşmada etkili bir yol izlenmemesi sorunuyla başlatılan TEDA projesinin amacına ulaşıp ulaşmadığını sorgulanmaktadır. TEDA projesinin çeviri eser sayısını artıma konusunda gösterdiği başarının oluşturulmak istenen kaynak kültür imgesi konusunda da devam ettirilmesi için saygın yayınevleriyle çalışılması, destek verilen yayınların çeviri ve yayın sürecinin yakından takip edilmesi ve patronaj gücünün çeviri süreci ve sonrasında kullanılması gerekmektedir.