Para Değerleme Meclislerinde Memlûk Başkadıları

Abstract

Devletlerin istikbali için vazgeçilmez bir unsur olan paranın değeri meselesi tarih boyunca önemini muhafaza eden bir konu olmuştur. Devlet başkanları bu konuda bazen işin uzmanlarına danıştıkları gibi bazen de şahsî kararlarını uygulamaya koymayı tercih etmişlerdir. Orta Çağ’ın en büyük Müslüman-Türk devletlerinden biri olan Memlûk Devleti’nde (648-923/1250-1517) bu konularda karar alma mekanizmalarının işleyişi dönemsel farklılıkların yanı sıra karmaşık bir yapıya sahip olması bakımından da ilgi çekicidir. Ekonomi sahasını ilgilendiren para değerlemesiyle ilgili süreçler başka çalışmaların konusudur. Bu çalışmada ise para değerlemesinin gündem olduğu meclislerde başkadıların nasıl bir fonksiyon icra ettiği meselesi üzerinde durulmuştur. Zira dinar, dirhem gibi paraların değerlerinin belirlenmesi, piyasaya sürülmesi işi ve işlemleri için düzenlenen toplantılara alışılagelenin aksine bazı dönemlerde başkadıların da iştirak ettiği tespit edilmiştir. Dolayısıyla onların bu meclislerde ihraz ettiği konumun tespiti önem kazanmıştır. Bu bağlamda konu nitel çalışma yöntemleri kullanılarak, ana kaynaklar ve güncel araştırmalar üzerinden ele alınmıştır. Çalışmada öncelikle Memlûk paralarına dair genel bilgi verilmiş, ardından başkadıların katıldığını tespit ettiğimiz ve gündemin para değerlemesi olduğu toplantılar üzerinde durulmuştur. Amacımız Memlûk âlimlerinin para ile ilgili komisyonlardaki konumlarını ortaya koymaktır. Yine Memlûk ekonomisi açısından büyük önem taşıyan para piyasasına dikkat çekmek de hedeflerimiz arasındadır.