Evaluation of Countries by Social Development Index: An Application with MEREC and MARCOS Methods

Abstract

Sosyal Gelişme Endeksi (SGE) ülkeleri sosyal açıdan değerlendirmek için kullanılan yararlı bir kaynak olmasına rağmen, bu endeksi hesaplamak için kullanılan göstergelerin eşit ağırlıklı bir yapıda endekse dâhil edilmesi durumunun, birbirinden çok farklı özelliklere sahip ülkeler açısından gerçekçi bir durum olmayacağı düşünülmektedir. Bu yüzden bu çalışmanın amacı SGE göstergelerinin ağırlıklarını hesaplamak ve bu yeni ağırlıklara göre ülke sıralamasını oluşturmak olarak belirlenmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek için öncelikle objektif Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden MEREC (MEthod based on the Removal Effects of Criteria) ile göstergeler ağırlıklandırılmıştır. Daha sonra bu ağırlıklar dikkate alınarak, ÇKKV yöntemlerinden MARCOS (Measurement of Alternatives and Ranking according to COmpromise Solution) yöntemi kullanılarak SGE sıralamasının ilk katmanında yer alan 14 ülke sıralanmıştır. Elde edilen bulgulara göre en yüksek ağırlığa sahip göstergeler sırasıyla kapsayıcılık (0,282), sağlık ve sıhhat (0,095) ve ileri düzey eğitime erişim (0,094) olarak bulunmuştur. Bu yeni ağırlıklar kullanılarak yapılan sıralamaya göre en yüksek performans gösteren ülkeler sırasıyla Norveç, Finlandiya ve Danimarka olarak bulunmuştur. Son olarak SGE sıralaması ile bu çalışmada bulunan sıralama arasındaki spearman’s sıra korelasyonu değeri 0,886 olarak bulunmuştur.