COVID-19 Pandemisi Üzerine Hemşirelik Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyometrik İncelemesi

Abstract

Amaç: Araştırmada, Türkiye’de hemşirelik alanında COVID-19 pandemisi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bibliyometrik analiz yöntemi kullanılarak yapılan bu araştırmada verilere Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi veri tabanı kullanılarak ulaşılmıştır. Veri tabanında “COVID-19,” “pandemi”, “salgın” ve “koronavirüs” anahtar kelimeleriyle geriye dönük tarama yapılmıştır. Dahil edilme kriterlerine uygun 252 lisansüstü tez, araştırmacı tarafından geliştirilen “Veri Toplama Formu” aracılığıyla incelenmiştir. Veriler, tanımlayıcı istatistiksel yöntemler kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırma kapsamında incelenen lisansüstü tezlerin %97,6’sının yüksek lisans tezi olduğu, %97,6’sının dilinin Türkçe olduğu, %66,7’sinin Hemşirelik Anabilim Dalı’nda üretildiği, %86,9’unun tanımlayıcı tip araştırma desenine sahip olduğu, %81,3’ünde veri toplama aracı olarak ölçek kullanıldığı %98,0’inin proje desteği almadığı ve %99,6’sında kuram/model kullanılmadığı tespit edilmiştir. Hemşirelik alanında COVID-19 pandemisi üzerine en çok lisansüstü tez üreten üniversitenin İstanbul Okan Üniversitesi (%7,5) olduğu belirlenmiştir. Tezlerde en çok işlenen konunun “COVID-19’un psikolojik etkileri ve ilişkili faktörler” (%33,3) olduğu, en çok çalışılan örneklem grubunun ise “hemşireler” olduğu (%38,5) saptanmıştır. Sonuç: Sonuç olarak, COVID-19 pandemisinin hemşirelik araştırmacılarının da dikkatini çektiği ve bunun da üretilen lisansüstü tezlere yansıdığı görülmektedir. Ancak yapılan tezlerin doktora düzeyinde yeterince çalışılmadığı, tezlerin genellikle benzer konuları içerdiği, büyük çoğunluğunda proje desteğinin olmadığı ve tezlerde kuram/model kullanım oranının ise oldukça düşük kaldığı tespit edilmiştir. Bu açıdan, tezlerde farklı araştırma desenlerinin kullanılması, dezavantajlı gruplar gibi daha az çalışılan örneklem gruplarının araştırmalara dahil edilmesi, tezlerde proje desteğinin alınması, COVID-19’un araştırılmayan yönlerine odaklanılması, doktora düzeyindeki tezlerde COVID-19 pandemisi ile ilgili araştırma sayısının arttırılması ve tezlerin model/kurama temellendirilmesi önerilmektedir.