‘’İlaç İmhalarının Değerlendirilmesi: Bir Hastane Örneği’’

Abstract

Giriş: Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili çalışmalar son yıllarda hız kazanmıştır. Bu konuyla ilgili çalışmaların çoğu ilaç endikasyonları ve ayakta tedavi gören hastalara reçete edilen ilaçlar üzerine yoğunlaşmaktadır. Ancak akılcı ilaç kullanımı terimi aynı zamanda kullanılmadan çöpe giden ilaçları da kapsamaktadır ve hastanelerde yatan hastalar için kullanılan yüksek miktardaki ilaç da çok sayıda ilacın israfı anlamına gelebilir. Amaç: Bu araştırmada, hastanelerde oluşan ilaç atıklarına ilişkin, ilaç atıklarının azaltılmasına yönelik prosedürlerin iyileştirilmesinde kullanılabilecek bir fikir verilmesi ve bu konuda gelecekte yapılacak çalışmalara referans olması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada 3. basamak bir kamu hastanesinin Ocak 2019 ile Ekim 2023 tarihleri arasındaki ilaç imha kayıtları veri olarak kullanıldı. Veriler, farklı ticari isimlere sahip ilaçların aktif içerikleri tanımlandıktan sonra Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemi kullanılarak hasta demografik özelliklerine, klinik departmanlara ve ilaç sınıflarına göre gruplandırılır. Veriler SPSS 27.00 istatistik programıyla analiz edilmiştir. P < 0,05 değerlerinin anlamlı olduğu kabul edildi. Bulgular: Atılan 5367 ilaç arasında sistemik antienfektifler %61,3 ile en sık görülen grup olurken, bunu %18,89 ile sinir sistemi ilaçları takip etti. En fazla ilacın imha edildiği klinik Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü oldu. Cinsiyetler arasında ilaç imha oranlarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır. İmha oranları erkeklerde ve kadınlarda sırasıyla %52 ve %50'dir. Sonuç: Hastanelerde ilaçların yarıdan fazlası israf edilmekte olup, pediatri bölümünde ve sistemik antienfektif sınıftaki ilaçlarda daha sık görülmektedir. Daha düşük dozda ilaç flakonlarının üretilip satın alınmasının ilaç israfını azaltabileceğini, bu konudaki çalışmalarda maliyet analizine de yer verilmesinin daha fazla fayda sağlayabileceğini düşünüyoruz. KAYNAKLAR 1.Alemu, A. B.,Ibrahim, N. A., &Argaw, K. W. (2023). Magnitude of MedicineWastageandPerceivedContributingFactorsAmongPublicHealthFacilities in Dire-Dawa City Administration, in Mid COVID-19 Pandemic in Ethiopia: Retrospective, Cross-SectionalStudy. Integratedpharmacyresearch&practice, 12, 61–75. https://doi.org/10.2147/IPRP.S395102 2.Almeida, M.A.R., Wilson, A.M.M.M.,&Peterlini, M.A.S.(2016) Evaluatingpharmaceuticalwastedisposal in pediatricunits. Revista da Escola de Enfermagem da USP. 50(6):922–928. 3.Al Samanhodi, H.,Almeshary, M., Amoh, K.,Aldekhael, S., Alkatheri, A., Alharbi, S., AlAmmari, M.,AbuRuz, S.,&Albekairy, A.(2017). Evaluation of thecausesandcostimpact of returnedintravenousmedications at a tertiarycarehospital in Riyadh, SaudiArabia. Trop J PharmaceutRes. 16(1),231–237. 4.Aslan, Y.,& Demir L.K. (2023).A General Evaluation of theReasonsforMedicationWastage: A UniversityHospitalExample. Journal of HealthandNursing Management, 10(1),79-86. 5.Bucak, I. H.,Almis, H., Dogan, C. N., & Turgut, M. (2020). Thestatus of drugwastage in thepediatricemergencydepartment of a tertiaryhospital. Avicennajournal of medicine, 10(1), 10–14. https://doi.org/10.4103/ajm.ajm_58_19 6.Kagashe, G.A.,Makenya, F.B.,&Buma, D.(2014). Medicineswastage at a tertiaryhospital in Dar Es SalaamTanzania. J AppPharmSci., 4(6), 98–102. 7.Kaniyil, S.,Krishnadas, A., Parathody, A. K., &Ramadas, K. T. (2017). Financial Implications of IntravenousAnestheticDrugWastage in OperationRoom. Anesthesia, essaysandresearches, 11(2), 304–308. https://doi.org/10.4103/0259-1162.186596 8.Kanmaz, Ö. (2019). Hastanelerde hazırlanan onkolojik ilaçların imha maliyetlerinin düşürülmesinde eczacının rolü. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.