Kronik Hastalığa Sahip Genç ve Yaşlı Hastaların İlaç Uyumu ve Akılcı İlaç Kullanım Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma kronik hastalığa sahip genç ve yaşlı bireylerin ilaç uyum durumlarını ve akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmanın örneklemini, Eylül-Aralık 2019 tarihleri arasında bir devlet hastanesinin, dahiliye bölümüne başvuran 65 yaş altı 105, 65 yaş ve üzeri 105 olmak üzere toplamda 210 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Hasta Demografik Bilgi Formu”, “Türkçe Modifiye Morisky Ölçeği” ve “Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği” kullanılmıştır. Bulgular:Bu araştırmaya katılan hastaların ilaç uyumu incelendiğinde, 65 yaş altı ve 65 yaş ve üstü grupta, bilgi düzeyi ve ilaç uyumunda motivasyon bakımından gruplar arasında anlamlı farklılığın olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği puanının 65 yaş altı hastalarda puan ortalaması 37,32, 65 yaş ve üzeri hastalarda 34,72 olduğu belirlenmiş olup, akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin 65 yaş altı hastalarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Hastaların her iki grubunda da ilaç uyumu arttıkça akılcı ilaç kullanım bilgi düzeyi artmıştır. Sonuç: Genç ve yaşlı bireylerin ilaç uyumlarının benzer olduğu, gençlerde akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin daha yüksek olduğu, ilaç uyumu arttıkça akılcı ilaç kullanımının da arttığı belirlenmiştir. Amaç: Bu araştırma kronik hastalığa sahip genç ve yaşlı bireylerin ilaç uyum durumlarını ve akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipteki araştırmanın örneklemini, Eylül-Aralık 2019 tarihleri arasında bir devlet hastanesinin, dahiliye bölümüne başvuran 65 yaş altı 105, 65 yaş ve üzeri 105 olmak üzere toplamda 210 hasta oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında “Hasta Demografik Bilgi Formu”, “Türkçe Modifiye Morisky Ölçeği” ve “Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği” kullanılmıştır. Bulgular:Bu araştırmaya katılan hastaların ilaç uyumu incelendiğinde, 65 yaş altı ve 65 yaş ve üstü grupta, bilgi düzeyi ve ilaç uyumunda motivasyon bakımından gruplar arasında anlamlı farklılığın olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği puanının 65 yaş altı hastalarda puan ortalaması 37,32, 65 yaş ve üzeri hastalarda 34,72 olduğu belirlenmiş olup, akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin 65 yaş altı hastalarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Hastaların her iki grubunda da ilaç uyumu arttıkça akılcı ilaç kullanım bilgi düzeyi artmıştır. Sonuç: Genç ve yaşlı bireylerin ilaç uyumlarının benzer olduğu, gençlerde akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin daha yüksek olduğu, ilaç uyumu arttıkça akılcı ilaç kullanımının da arttığı belirlenmiştir. Kaynakça: 1. World Health Organization. (2018). Noncommunicable diseases, https://www.who.int/health-topics/noncommunicable-diseases#tab=tab_1 (13.09.2020) 2. Özdemir, Ü., & Taşcı, S. (2013). Kronik Hastalıklarda Psikososyal Sorunlar ve Bakım. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1), 57-72. 3. Uğrak, U., Uzuntarla, Y., Cihangiroğlu, N., & Akyüz, S. (2016). Kronik Hastalık ile Sağlık Hizmetlerini Kullanma Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Abant Tıp Dergisi, 5(3), 158-165. 4. Sağlık Bakanlığı, DSÖ Avrupa Bölge Ofisi. Türkiye Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Çok Paydaşlı Eylem Planı (2017-2025). Ankara. https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/547 22.03.2020 (13.09.2020) 5. Köseoğlu, N., & Enç, N. (2016). Kronik Kalp Yetersizliği Olan Bireylerde İlaç Uyumuna Engel Olan Faktörlerin İncelenmesi. Journal of Cardiovascular Nursing, 7(14):162-168. doi: 10.5543/khd.2016.03016. 6. Özdelikara, A., Taştan, A., & Şen Atasayar, B. (2020). Kronik Hastalıklarda Öz Bakım Yönetimi ve Uyumun Değerlendirilmesi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 42-49. 7. Özen, B. (2018). Kuşaklar Arası Akılcı İlaç Kullanımı. Sağlık Bilimleri Dergisi, 27(3), 199-204. https://dergipark.org.tr/en/pub/eujhs/issue/42158/507558 8. Dakhale, G., Pimpalkhute, S., Bajait, C., & Raghute, L. (2016). Evaluation of knowledge, attitude and practice of rational use of medicine among interns and resident doctors in a tertiary care teaching hospital. Journal of Young Pharmacists, 8(2), 114. 9. Cook, P. F., Emiliozzi, S., El-Hajj, D., & McCabe, M.M. (2010). Telephone nurse counseling for medication adherence in ulcerative colitis: a preliminary study. Patient education and counseling, 81(2), 182-186. 10. Ruppar, T.M., Dobbels, F., Lewek, P., Matyjaszczyk, M., Siebens, K., & De Geest, S.M. (2015). Systematic Review of Clinical Practice Guidelines for the Improvement of Medication Adherence. International journal of behavioral medicine, 22(6), 699–708. https://doi.org/10.1007/s12529-015-9479-x