Buffer ve Network Analiz Teknikleri Kullanılarak Kentsel Aktif Yeşil Alanlar için Mekânsal Yeterlilik ve Erişilebilirlik Analizi

Abstract

Ülkemizde özellikle son yıllarda sanayileşmenin ve hızlı nüfus artışının getirisi olarak artan çevre kirlilikleri, geçen yıl yaşanan yangın ve bu yıl devam eden deprem ve sel felaketleri gibi doğal afetlerin hızlı artışı, Covid-19 gibi salgın hastalıkların sönümlenmeden devam etmesi durumu sebebiyle sürdürülebilir kentlere olan ihtiyaç giderek daha ciddi bir boyuta ulaştığı gözlemlenmektedir. Sürdürülebilir kentlerin tasarlanmasındaki kritik fenomenlerden birisi de kentsel aktif yeşil alanların mevcudiyeti ve mekânsal olarak tasarlanmasıdır. Arazi kullanımında yapılan halihazırdaki yanlış planlamalar, özellikle sürekli yapılaşma faaliyetleri, kentsel yeşil alanların mevcudiyeti ve yeterliliğini giderek azalttığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada, Niğde kent merkezi örneğinde aktif yeşil alan olarak tanımlanan Çocuk Oyun Alanları (ÇOA), Semt/Mahalle Park Alanları (SPA) ve Spor Alanları (SA) için mekânsal yeterlilik ve erişilebilirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu analizler için 14.06.2014 tarih, 29030 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliğindeki kriterler esas alınmıştır. Mekânsal yeterlilik analizi sonucunda Niğde kent merkezinde bulunan 26 adet mahalle içerisindeki 24 adet mahallenin aktif yeşil alanların yetersiz düzeyde olduğu sadece 2 adet mahallenin yönetmelikteki standartlara uygunluk gösterdiği tespit edilmiştir. Yasal yönetmelikte yer alan kişi başı 10m2/kişi standardının yakalanmaması hazırlanan imar planlarının aktif yeşil alanlar üzerindeki planlamaların yetersizliğini açığa çıkarmıştır. Çalışmada mekansal erişilebilirlik değerlendirmesi için Buffer ve Network analiz yöntemleri kullanılmış ve yöntemler birbiri ile karşılaştırılmıştır. Yöntem karşılaştırmasında ise Network analiz tekniğinin Buffer analiz tekniğine kıyasla çoklu girdi parametresi kullanılması sebebiyle daha kapsamlı ve gerçekçi sonuç ürün sunduğu tespit edilmiştir.