FINANCIAL EXPLOITATION: ADAPTATION TO SCALE

Abstract

Son yılllarda yapılan araştırmalar, yetişkinlerin finansal sömürüsünün büyük bir sorun haline geldiğini göstermiştir. Çoğunlukla, bu araştırmalar güvenin kötüye kullanılması, zorlama ve mali yetersizlik hakkında toplanan veriler ile değerlendirilmiştir. Aldatma, korkutma ve tehditler dâhil olmak üzere psikolojik istismar, her zaman finansal sömürüye neden olan faktörler arasında gösterilmektedir. Çalışmada, yabancı dilde ortaya konulmuş olan finansal sömürü ölçeğinin Türkçeye çevrilerek geçerlik ve güvenirliğinin test edilmesi hedeflenmiştir. Bireylerin finansal sömürü düzeyini ölçen ulusal yazında geçerlik ve güvenirliği kanıtlanmış bir ölçme aracı bulunmaması nedeniyle bu araştırmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. İngilizceye çevirisi yapılan finansal sömürü nihai ölçeği, Gümüşhane’nin Köse ilçesinde yaşayan ve çiftçilikle geçimini sağlayan 18 yaş üstü 126 bireye uygulanmıştır. Yapılan analiz sounucunda orijinalinde 12 soru ve 5 boyuttan oluşan ölçek 10 soru ve 3 boyut olarak Türkçeye uyarlanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi neticesinde ölçeğin uyum iyiliği değerleri; x2/sd= 2,98, GFI= 0,886, AGFI= 0,809, CFI= 0,825, RMSEA= 0,08, SRMR= 0,067 şeklinde bulunmuştur. Kabul edilebilir seviyede sonuçlar elde edilmiş olup uyum iyiği değerleri elde edilen sonuçların makul seviyede ve mükemmel uyum ölçütleri aralığında olduğunu göstermektedir. Hesaplamalar sonucu ölçek iç tutarlılık katsayısı (güvenilirlik katsayısı) da ölçeğin kabul edilebilir seviyede olduğunu göstermektedir (α=0,79). Tüm bu bulgular ışığında İngilizce geliştirilmiş olan “Finansal Sömürü Ölçeği”nin ülkemizde de geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu değerlendirilmektedir.