Tıp Mezunları Hekimlik Performanslarını Mezuniyet Öncesi Tıp Eğitimiyle Nasıl İlişkilendiriyor?: Kalitatif Bir Çalışma

Abstract

Amaç: Tıp mezunlarının hedeflenen yetkinliklere ulaşıp ulaşmadıklarını, mezuniyet öncesi süreçteki değerlendirmelerin yanında, mezunların saha performansları veya mezun görüşlerinin de alınarak değerlendirilmesi ve mezuniyet öncesi eğitimin geliştirilmesi önerilmektedir. Çalışmanın amacı Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi mezunlarının sahadaki performanslarını ve etkileyen faktörleri, bu faktörlerle mezuniyet öncesinde alınan eğitimin dinamikleri arasındaki ilişkilerine yönelik mezun görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Yöntem: Çalışma kalitatif desende tasarlanmıştır. Katılımcıların belirlenmesi için, Sağlık Bakanlığı’nın Devlet Hizmeti Yükümlülüğü 100. kurasında KTÜ’ye atanan ve göreve başlayan mezunlardan kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi ile mümkün olan en farklı çalışma alanlarında hizmet eden mezunlar çalışmaya dahil edilmiştir. Mezunlar ile iletişim KTÜ Tıp Fakültesi’nin mezunlar ofisinden elde edilen iletişim bilgileri aracılığıyla kurulmuştur. Araştırmaya dahil etme kriterlerimiz; herhangi bir asistanlık eğitimi almamış olmak, en an 6 ay atandığı yerde bir fiil çalışmış olmak, en fazla 2 yıl görev geçmişi olması, mezuniyetinin üzerinden en fazla 2 yıl geçmiş olmak, şeklinde belirlenmiştir. Çalışmaya gönüllü olarak kabul eden mezunlarla derinlemesine görüşmeler Zoom platformu üzerinden çevrim içi yapılmıştır. Veriler uzman görüşü ile hazırlanmış, yarı yapılandırılmış sorular üzerinden ortaya çıkarılmıştır. Nitel veri analizlerin Creswell’in analiz yaklaşımı benimsenmiştir. Çalışma için etik kurul onayı alınmıştır. Bulgular: Çalışma kapsamında 55 tıp mezunu belirlenmiştir. Zoom platformu üzerinden yürütülen iki ayrı odak grup görüşmesi toplamda 16 kişinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi sonucunda hekimlik performansı, eğitimin niteliği, eğitim ve saha uyuşmazlıkları adlı 3 kategori ortaya çıkmıştır. Analizi yapılan tüm verilerin odağındaki tema mezunların kendilerini ‘‘yetkin hekim’’ hissedip hissetmemesi yer almaktaydı. Yetkin bir hekim olmayı destekleyen ve sınırlayan faktörlerin örtük öğrenme ikliminden de etkilendiği ortaya çıkmıştır. Sonuç: Çalışmada mezunların özellikle karmaşık durumlarda iletişim ve süreç yönetiminde zorlandıkları, bunun ise iyi yapılandırılmamış klinik eğitimin sonucu olduğu görüşleri ortaya çıkmıştır. Hissedilen mesleki yetersizlikler, hedeflenen yetkinlikler doğrultusunda tasarlanmış çıktı odaklı eğitim yaklaşımı ile aşılabilir. Mezunların öğrencilik yıllarında aldıkları eğitimler arasında sorumluluk aldıkları, eğiticisi ile iyi iletişim kurabildiği, eğiticisinden geribildirim aldığı hekimlik performansını doğrudan etkileyeceğini düşündüğü eğitim faaliyetlerini daha çok benimsediği, desteklediği ortaya çıkmıştır. Öğrenen ve eğitici motivasyonunu artırıcı politikaların geliştirilmesi önerilmektedir. Çalışmada kullanılan yöntem, tıp eğitimi veren kurumlar tarafından rahatlıkla uygulayabilir. Böylelikle, sunulan tıp eğitimine yönelik mezunların kıymetli görüşlerini sağlık hizmet sunumunda elde ettikleri, karıştırıcı faktörlerin az olduğu bir yöntemle ortaya çıkarmak mümkün olacaktır. Katılımcıların kendilerini sağlık hizmeti sunumuna tam olarak hazır hissetmedikleri ve görüşlerini ‘yetkin hekim’ olma odağında sundukları ortaya çıkmıştır.