Türkiye’de kadınların aile planlaması yöntemleri kullanma durumları ve tutumları: Sistematik derleme

Abstract

Amaç: Bu derleme, Türkiye’deki kadınların aile planlaması (AP) yöntemleri kullanma durumlarının ve AP yöntemleri kullanımına yönelik tutumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Sistematik derleme niteliğindeki bu araştırmada; elde edilen sonuçlar, araştırmanın yapıldığı yer, araştırma yöntemi, araştırma kapsamı ve sonuçları bakımından sistematik bir şekilde ele alındı ve sonuçlar tartışma bölümünde irdelendi. AP yöntemleri, kadın, Türkiye,  kadın sağlığı, aile planlaması anahtar kelimeleri girilerek, Web of Science, Pubmed, Science Direct, Medline, Ovid, Pro Quest, Google Akademik, ULAK BİM Türk Tıp Dizini veri tabanları, tez merkezi, üniversitelerin kütüphanelerinde bu konuda yapılmış tezler incelenerek, 2007-2017 yılları arasında yapılmış toplam 12 çalışma araştırmaya dahil edildi. Bulgular: Kullanılan aile planlaması yöntemlerinin dağılımı incelendiğinde, araştırmaya göre oldukça değişen oranlarda farklı aile planlaması yöntemlerinin tercih edildiği belirlendi. Geleneksel bir yöntem olan geri çekme yönteminin araştırmaya göre değişmekle birlikte ilk sıralarda tercih edilen yöntemlerden biri olduğu saptandı (%9.1-%61.3). Kondom kullanım oranı %13.2- %47.3 arasında, rahim içi araç kullanım oranı %19.1’i - %25.2 ve hap kullanım oranı %13.9-%50.9 arasında değişmekteydi. Çoğu çalışmada sosyal güvencesi olanların, eğitim düzeyi yüksek olanların, çalışan kadınların Aile Planlaması Tutum Ölçeği puanlarının daha yüksek olduğu belirlendi. Sonuçlar: Türkiye’deki kadınların aile planlaması yöntemleri hakkında bilgi düzeylerinin düşük olduğu ve AP yöntemlerini etkili şekilde kullanmadığı görülmektedir. Modern aile planlaması yöntemi kullanma oranı düşük, geri çekme yöntemi kullanma oranı yüksektir. Eğitimli, sosyal güvencesi olan ve çalışan kadınların, aile planlaması yöntemleri kullanımı ile ilgili tutumlarının daha olumlu olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmadan elde edilen sonuçların Türkiye’de kadınların AP yöntemleri kullanma durumlarının ve AP yöntemlerine ilişkin tutumlarının belirlenmesinin, kadınlara AP konusunda yapılacak eğitimlerin planlanmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir.