Ekolojik bir yaklaşım olarak el yapımı kâğıdın çağdaş sanatta temsili

Abstract

1970’li yıllarda ekolojik sanatın görünür olmaya başlaması özellikle Amerika’da üretim yapan sanatçıların, ekolojik bir kaygı güderek yeni bir yüzey arayışına gittikleri ve el yapımı kâğıdı sanatsal ifade biçimlerine dahil ettikleri görülmektedir. İkinci dünya savaşının akabinde el yapımı kâğıt üretmeye başlayan Douglass Morse Howell’ın öncülüğünde dönemin ismini duyurmuş birçok önemli sanatçısı el yapımı kâğıdın geniş bir kitleye yayılım göstermesinde rol oynamıştır. El yapımı kâğıt üretimi için fabrikalar ve topluluklar kuran sanatçılar resim, heykel, baskı resim alanlarında kullanmak üzere çok sayıda kâğıt üretmiş ve 1980’li yıllarda bu üretimlerin sergilendiği çeşitli sergilere ev sahipliği yapmıştır. Bu araştırmada çağdaş sanatta bir medyum haline gelen el yapımı kâğıdın ortaya çıkış dönemiyle, kâğıt sanatçılarının açmış olduğu “el yapımı kâğıt” sergilerine değinilecektir. Çok sayıda sanatçının üretim yaptığı bu dönem, Robert Rauschenberg, Jasper Johns, David Hockney’in eserleri ile sınırlandırılmıştır. Sanatçıların kağıt ile kurduğu bağ ve malzeme dili ekolojik bir alt yapıyla okunmaya çalışılmış, ele alınan eserler “yapıt ve sanatçı merkezli yaklaşım” yöntemleri ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda, çağdaş sanatçıların farklı ifade olanakları arayarak, ekolojik bir farkındalık peşinde, el yapımı kağıdın bir medyum olarak sanat tarihinde gözle görülür olmasını sağladıkları görülmüştür. Günümüzde sanatta sınırların ortadan kalkmasıyla da ilişkili olan bu durum geleneksel olarak izlerini sürdüğümüz kâğıdın günümüzdeki deneysel anlatım yöntemleriyle birleşerek plastik sanatlarda yeni bir disiplin alanı ortaya çıkardığı saptanmıştır.