Ergenlerde Akademik Beklentilere İlişkin Stres, Akademik Motivasyon ve Okul Tükenmişliği Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi

Abstract

Öğrenciler, çeşitli faktörler nedeniyle okul tükenmişliği geliştirebilirler. Okul tükenmişliği son yıllarda öğrencileri birçok alanda rahatsız ettiği tespit edilen ciddi bir sorundur. Ancak okul tükenmişliğinde, akademik beklentilere ilişkin stres ve akademik motivasyonun rolünü araştıran çalışmaların eksik olduğu söylenebilir. Bu nedenle bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinde akademik beklentilere ilişkin stres, akademik motivasyon ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu basit rastgele örnekleme yoluyla seçilen 570 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Akademik Beklentilere İlişkin Stres Envanteri”, “Akademik Güdülenme Ölçeği” ve “Okul Tükenmişlik Envanteri” kullanılmıştır. İstatistiksel analizler “Pearson korelasyon” ve “çoklu doğrusal regresyon analizi” teknikleriyle gerçekleştirilmiştir. Korelasyon analizi akademik beklentilerine ilişkin stres ile okul tükenmişliği arasında pozitif yönde ve orta düzeyde, akademik motivasyon ile okul tükenmişliği arasında ise negatif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Ayrıca akademik beklentilere ilişkin stresin okul tükenmişliğini pozitif, akademik motivasyonun ise okul tükenmişliğini negatif yönde anlamlı olarak yordadığı görülmüştür. Çok değişkenli modelde yapılan regresyon analizi sonuçlarında 1. aşamada akademik beklentilere ilişkin stres okul tükenmişliğinin %20’sini açıklarken, 2. aşamada akademik beklentilere ilişkin stres akademik motivasyon ile birlikte okul tükenmişliğinin %26’sını açıklamıştır. Bu sonuç, ergenlerin okul tükenmişliği düzeylerindeki %26 oranındaki varyansın akademik beklentilere ilişkin stres ve akademik motivasyon tarafından açıklandığını göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre akademik beklentilere ilişkin stres ve akademik motivasyon, okul tükenmişliği ile ilişkili en önemli faktörler olarak belirlenmiştir. Bu nedenle akademik beklentilere ilişkin stresi etkileyen faktörleri azaltmak ve akademik motivasyonu artırmak okul tükenmişliğine karşı öğrencilerin korunmasına yardımcı olabilir.