Yazma Becerisine İlişkin Gözden Geçirme Uygulamalarını Tanılamada Öğretmen ve Öğrenci Yaklaşımları

Abstract

Yazma, düşüncelerin gelişigüzel biçimde anlatılmasından çok belirlenen amaç ve izlemler doğrultusunda oluşturulan planlamanın takibi sonucunda geliştirilen süreç temelli bir edimdir. Yazma becerisinde planlama basamağının alt sürecini oluşturan düzenleme; metnin yeniden biçimlendirilmesi, düşüncelerin sınıflandırılması, yeni düşüncelerin eklemlenmesi ve yeniden tasarlanması aşamalarından oluşur. Bu araştırmada öğretim sürecinde yazma becerisine yönelik uygulamalarda öğrencilerin kullandığı gözden geçirme stratejilerini tanılama ve öğretmenlerin metni düzenleme aşamasına yönelik stratejilere ilişkin farkındalık düzeylerini artırma amaçlanmıştır. Alan araştırması yöntemi kullanılan çalışmada veriler ‘Gözden Geçirme Uygulamalarını Tanılama Formu’ ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde tanımlayıcı istatistik kullanılmış ve veriler IBM SPSS Statistics 22 istatistik programında değerlendirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada 120 Türkçe öğretmeni ve 110 Türk dili edebiyatı bölümünden mezun Türkçe öğretmenine ulaşılmıştır. Çalışma sonucunda metinlerin gözden geçirilerek yeniden düzenleme aşamasına ilişkin öğrenci metinlerinin sınırlı düzeyde kontrol edildiği belirtilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin metni gözden geçirme sürecinde daha çok sözcük değiştirme stratejisi ile sözcükleri ekleme ya da çıkarma stratejilerinden yararlandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan öğrencilerin metni düzenleme aşamasında gözden geçirme yaparken sözcük değiştirmeyi sıklıkla; öbek, tümce, düşüncelerde ekleme ve çıkarma işlemlerini daha az sıklıkla uyguladıkları; ancak değiştirme ve yeniden sıralamayı hemen hemen hiç uygulamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe ve Türk dili öğretmenleri arasında gözden geçirme ve düzeltme işlemlerine ilişkin farkındalık durumu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farkındalık bulunurken; değerlendirme durumu açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.