Lise Öğrencilerinin Akran Zorbalığına Yönelik Algılarının Metafor Analizi Yöntemiyle Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma, lise öğrencilerinin akran zorbalığı hakkındaki algılarını metafor analizi yoluyla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Fenomenolojik tasarımdaki bu araştırmanın evrenini, Doğu Karadeniz’de bir devlet lisesinde eğitim öğretime devam eden öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise 21 öğrenci oluşturmuştur. Çalışmada öğrencilere kişisel bilgi formu ile akran zorbalığı hakkındaki metaforlarını öğrenmek için bir form kullanılmıştır. Tanımlayıcı verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma değerleri verilmiştir. Bulgular: Öğrencilerin %46.6’sı fiziksel zorbalığa, % 57.1’i sözel zorbalığa ve %52.5’i psikolojik/duygusal zorbalığa maruz kaldıklarını bildirmiştir. Yapılan metafor analizinde üç ana tema elde edilmiştir: 1) Mağdur kişinin duyguları (çaresizlik, utangaçlık, değersizlik, korku ve üzüntü), 2) Mağdur kişinin sosyal yaşamı (sosyalleşememe, hayattan soğuma, arkadaşlık kuramama ve etkinliklerden uzaklaşma) ve 3) Mağduriyete karşı koyma (zorba olma, içine kapanma, ne yapacağını bilememe ve psikolojik sorunlar yaşama). Sonuç: Lise çağında karşılaşılan zorbalık davranışı kişinin gelişimini olumsuz yönde etkilemekte ve gelecek yaşanışında özgüveni düşük, kendini ifade edemeyen, sosyal ilişki kurmak istemeyen kişilerin ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Bu sonuçlar doğrultusunda, vakaları okul yönetimine bildirme ve psikolojik destek verme, ben dili kullanma ve sağlıklı iletişim kurma, hayır deme becerisi, atılganlık ve problem çözme becerisi gibi problem çözümleyici beceri eğitimleri düzenleme önerilmiştir.