Periodontal Hastalıkların Alzheimer Hastalığı Üzerine Etkileri: Literatür Taraması

Abstract

Beynin nörodejeneratif bir hastalığı olan Alzheimer Hastalığı (AH) ile diş yüzeyine tutunan bakterilerin sebep olduğu lokal inflamatuar bir hastalık olan periodontitis arasında ilişkiyi gösteren çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Klinik bulguları birbirinden tamamen farklı olan bu iki hastalığın gelişim sürecinde inflamasyonun anahtar rol aldığı bilinmektedir. Periodontitis, sistemik dolaşımdaki proinflamatuar sitokinlerin ve C-reaktif protein seviyelerinin arttığı göz önüne alındığında, düşük dereceli bir sistemik hastalık olarak da tanımlanabilir. İnflamasyon AH’nın da önemli özelliklerinden biridir ve periodontitisin AH için risk faktörü olabileceği hipotezinin temelini oluşturur. İnflamasyon teorisinde periferal inflamatuar sürecin amiloid birikimini tetiklediği görüşü ileri sürülmüştür. Periodontitis AH’nı farklı mekanizmalarla etkileyebilir. Bu mekanizmalara örnek olarak, a) periodontal patojenlerin beyne direkt invazyonu veya b) periodontal patojenlerin toksik ürünlerinin beyne ulaşması ve bunların toksik etkileri, ya da c) periodontitis kaynaklı proinflamatuar moleküllerin sistemik dolaşımda sub-klinik dozda artması ve beynin bunlara uzun süre maruz kalması, literatürde ileri sürülmüştür. Bu teorilerle uyumlu olarak kilit periodontal patojenlerden biri olan Porphyromonas gingivalis AH’nın beyinlerinde, beyin omurilik sıvısında tespit edilmiştir. Yine farelere bu oral patojen verildiğinde beyine ulaştığı, AH’nın patolojik belirtileri olan nöroinflamasyon, amiloid plak oluşumu ve nörofibriler demetlerin ortaya çıkmasına sebep olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca AH olan bireylerin beyin dokularında bu patojenin virülans faktörü olan gingipainin arttığı gösterilmiştir. Farede gingipain inhibitörlerinin kullanılmasının enfeksiyonu hafiflettiği, Amyloid beta 42 (Aβ42) peptid birikimini ve nöroinflamasyonu azalttığı gösterilmiştir. Bu derlemenin amacı periodontitis ve AH arasındaki bağlantıyı gözden geçirerek her iki hastalık arasındaki ilişkiyi açıklayan en güncel kanıtları sunmaktır.