Eğitim Araştırmalarında Kritik Teknoloji Alanlarının Uygulamaları Kapsamında Yayınlanan Makalelerin Eğilimlerinin İncelenmesi: Bibliyometrik Haritalama Analizi

Abstract

Araştırma kapsamında YÖK tarafından belirlenen ve "Kritik Teknoloji Alanları" olarak adlandırılan öncelikli ve özellikli alanların eğitim araştırmalarındaki uygulama eğilimlerini ortaya çıkarmak için ilgili dokümanların bibliyometrik analizi yapılmıştır. Bibliyometrik analize dâhil edilecek makaleleri belirlemek için WoS veri tabanında yer alan başlık ve anahtar kelime alanlarına uygun anahtar kelimeler yazılmıştır. Tarama sonrası WoS’un Eğitim ve Eğitim Araştırmaları kategorisinde eğitim araştırmalarında kritik teknoloji alanlarının uygulamaları kapsamına giren 2.931 makale belirlenmiş ve bu makalelerin VOSviewer programı ile analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, bu alandaki makale sayısının 2015 yılından itibaren hızlı bir artış trendine girdiği ve 2022 yılında en yüksek sayıya eriştiği belirlenmiştir. Makalelerde en çok kullanılan anahtar kelimeler; öğrenme analitikleri, makine öğrenme, yapay zekâ, eğitsel veri madenciliği, derin öğrenme, yükseköğretim, büyük veri ve çevrimiçi öğrenme olarak tespit edilmiştir. Ayrıca sonuçlar anahtar kelimelerin kullanım sıklığı ile bağlantı güçleri arasında doğru orantı olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan bu anahtar kelimelerin çoğunlukla çekirdek konu veya çekirdek konu olma potansiyeli taşıyan çalışma alanları olduğu ortaya konmuştur. Sonuçlar kritik teknoloji alanları kapsamında en çok yayın yapan ve atıf alan yazarın D. Gasevic olduğunu ortaya koymuştur. D. Gasevic, S. Dawson ve A. Pardo’nun diğer araştırmacılar ile güçlü işbirliğinin olduğu tespit edilmiştir. İncelenen makalelerin kaynakçalarında çoğunlukla C. Romero, G. Siemens, D. Gasevic ve R. Ferguson’a atıfta bulunulduğu ortaya çıkartılmıştır. Bu alanda en üretken ülkelerin Amerika Birleşik Devletleri ve Çin Halk Cumhuriyeti olduğu belirlenmiştir. Özellikle ABD ile Avustralya, Çin ve İngiltere arasında güçlü işbirliği çalışmalarının olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Monash Üniversitesi, Open Üniversitesi ve Edinburgh Üniversitesi en üretken kurumlardır. Özellikle Monash Üniversitesi ile Edinburgh Üniversitesi, Güney Avustralya Üniversitesi ve Open Üniversitesi arasında güçlü işbirliğinin olduğu görülmektedir. Son olarak bu alandaki çalışmalara en çok fon sağlayan kuruluşlar ABD Ulusal Bilim Vakfı (National Science Foundation-NSF) ve Avrupa Komisyonu’dur (European Commission). Araştırma sonuçlarının eğitim araştırmalarında kritik teknoloji alanlarının uygulamaları kapsamında yayınlanan makalelerdeki eğilim ile ilgili büyük fotoğrafın ortaya çıkartılmasına önemli katkılar sunacağı değerlendirilmektedir.