IN THE SHADOW OF ECONOMIC CRISES: EXAMINING THE CRISES OF HEALTH

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2001-2008 ve 2018 yıllarında Türkiye’de meydana gelen ekonomik krizlerin sağlık sektörü üzerine etkilerini, sağlık harcamaları üzerine etkilerini ve kişi başı millî gelirin doğum ve ölüm istatistikleri ile ilişkisini incelemektir. Çalışmada 2000 - 2020 yılları aralığında ki verilerden faydalanılmıştır. Çalışmada TUİK, Dünya Bankası ve OECD’den elde edilen veriler kullanılmıştır. Elde edilen verilerden kişi başı sağlık harcamaları ile ölüm ve doğum oranlarının arasında ki ilişkiyi tespit etmek için korelasyon analizi yapılmıştır. Daha sonra ekonomik kriz ortamlarında bazı sağlık göstergelerinin seyirleri değerlendirilmiştir. Makroekonomik değişken olarak çalışmaya dâhil edilen kişi başı sağlık harcamaları bağımsız değişken olarak kullanılırken; bebek ölüm hızı, anne ölüm hızı, doğurganlık hızı, doğumda beklenen yaşam süresi, geçim zorluğu intihar oranının toplam intihara oranı ve anne ölüm hızı bağımlı değişken olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde bazı istatistik programları kullanılmıştır. Kişi başı sağlık harcamalarının artması bebek ölüm hızı, doğurganlık hızı ve anne ölüm hızını düşürürken, doğumda beklenen yaşam süresi ve toplam intihar edenler içinde geçim zorluğundan intihar edenlerin oranı arttırmaktadır. 2008 ekonomik krizinin GSYH’den toplam sağlık harcamalarına ayrılan oranı, sağlık harcamalarını, sağlık yatırımlarını, kişi başı sağlık harcamalarını işsizlik oranlarını ve intihar oranlarını etkilediği görülmektedir. 2001 ve 2018 ekonomik krizinin ise işsizliği etkilediği diğer değişkenleri çok fazla etkilemediği sonucuna ulaşılmıştır.