Yükseköğretim Sistemleri Sıralamaları ve Türk Yükseköğretimi Üzerine Değerlendirmeler

Abstract

Bilgi toplumuna geçiş süreci ile birlikte yaşam boyu öğrenme ve farklı öğrenme kaynakları önem kazanmış, yükseköğretimden beklentiler artmış, değişmiş ve tüm dünyada üniversiteler toplumların ilgi odağı hâline gelmiştir. Üniversitelere artan bu ilgileye ek olarak eleştiriler de başlamış, klasik üniversitenin sonunun geldiği; iş dünyası, akademisyenler, politika yapıcılar ve öğrenciler tarafından da sıklıkla vurgulanmıştır. Bu süreçte üniversitelerin kitleselleşmesi, küreselleşmesi, piyasalaşması ve yükseköğretimde kalite ve performans vurgularının artması neticesinde üniversitelerin konumlarına ilişkin ölçülebilir ve karşılaştırılabilir verilere talep artmış, sonuç olarak hem uluslararası hem de ulusal düzeyde sıralama ve derecelendirme sistemleri ortaya çıkmıştır. Yükseköğretim sıralama ve derecelendirme sistemleri üzerine yapılan araştırmalar, çalışmalar ve yazılan tezler genel olarak bireysel yükseköğretim kurumları ve üniversitelerin sıralanması boyutuna odaklanmış, ülkelerin genel yükseköğretim sistemlerini ele alan, inceleyen sıralamalar üzerinde çok fazla durulmamıştır. Bu çalışmada; küresel yükseköğretim sıralama sistemlerinden U21 Ulusal Yükseköğretim Sistemleri Sıralaması ve QS Dünyanın En Güçlü Yükseköğretim Sistemleri Sıralaması ele alınmış, kullandıkları metodolojiler detaylı bir şekilde incelenip karşılaştırılmış, diğer uluslararası sıralama ve derecelendirme sistemleriyle benzerlikleri ve farklılıkları tartışılmış ve bu sistemlere ilişkin yapılan değerlendirmeler paylaşılmıştır. Ayrıca, Türk yükseköğretiminin bu sistemlerdeki geçmişten günümüze konumuna değinilmiş, süreç içindeki değişimi ele alınmış ve durum değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışmanın, bir bütün olarak yükseköğretim sistemlerinin durumuna ve bu yönde gerçekleştirilen sıralamalara dikkat çekmesi ve politika yapıcılara, yükseköğretim araştırmacılarına farklı bir bakış açısı sunması beklenmektedir.