PROBIOTYKI A ZDROWIE - DZIŚ I JUTRO

Abstract

Stosowanie probiotyków staje się coraz bardziej powszechne i popularne na całym świecie. Probiotyki są dostępne w żywności, suplementach diety i jako leki (kapsułki, tabletki, pigułki i proszki). Probiotykami są mikroorganizmy wykazujące korzystne działanie zdrowotne. Mogą być stosowane w zapobieganiu i leczeniu biegunki związanej z terapią antybiotykową oraz ostrej postaci biegunki zakaźnej, łagodzą objawy zespołu jelita drażliwego i atopowego zapalenia skóry u dzieci. Gatunki powszechnie stosowane to Lactobacillus, Bifidobacterium, Streptococcus thermophilus, i Saccharomyces. Szczepy probiotyczne, wybierane spośród dzikich szczepów, muszą wykazywać takie cechy jak konkurencja z patogenami, synteza odpowiednich metabolitów i zdolność do adhezji. Szczepy probiotyczne muszą także posiadać właściwości umożliwiające ich bezpieczne użycie, a także być odporne na warunki technologiczne oraz warunki panujące w przewodzie pokarmowym. Odwrotnie - procesy produkcyjne, wykorzystywane do przygotowywania probiotyków, muszą być tak dostosowane, aby zapewniać przeżycie bakterii. W celu pobudzenia wzrostu bakterii probiotycznych stosuje się prebiotyki. Synbiotyki natomiast stanowią połączenie pro- i prebiotyków. Farmabiotyki  są szczególnym rodzajem probiotyków, zmodyfikowanym przy użyciu inżynierii genetycznej w celu osiągnięcia pożądanych cech, funkcjonalnych lub technicznych. Pozytywne działanie probiotyków na układ odpornościowy jest niekwestionowane. Jednak w świetle niektórych doniesień dotyczących ich niepożądanych działań, jak infekcje bakteryjne, fungemie, objawy anafilaktyczne, konieczne jest wykluczenie ich stosowania u niektórych pacjentów. Stosując probiotyki należy więc opierać się na rzetelnie przeprowadzonych badaniach klinicznych, a  nie na tekstach reklamowych. Stosowanie probiotyków, często dostępnych jako suplementy diety, obecnie opiera się w znacznym stopniu na potencjalnych korzyściach dla zdrowia deklarowanych przez producentów, przy braku oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych. W pracy podsumowano aktualne dane z wiarygodnych metodologicznie badań z randomizacją lub ich metaanaliz dotyczących probiotyków stosowanych w różnych chorobach.