CRISPR/Cas9 Teknolojisinin Sebze Islahında Kullanımı

Abstract

Bitkilerde verim, kalite, hastalık ve zararlılara dayanıklılık, olumsuz çevre ve toprak koşullarına tolerant yeni çeşitlerin geliştirilmesi öncelikli ıslah hedefleri arasındadır. Özellikle son yıllarda verim ve kalite kaybına neden olan biyotik ve abiyotik stres faktörlerine karşı adaptasyon yeteneği yüksek çeşitlerin geliştirilmesi bitki ıslahı açısından önem taşımaktadır. Yeni çeşitlerin geliştirilmesinde klasik ıslah yöntemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, sürecin uzun olması ve yoğun iş gücü gerektirmesi nedeniyle güncel teknolojik yöntemler ıslah programlarına dahil edilerek ıslah sürecinin daha hızlı ve etkin olarak yürütülmesi sağlanmaktadır. Moleküler biyoloji alanında yeni nesil teknolojilerin kullanılmaya başlanmasıyla birlikte ıslah çalışmaları hız kazanmıştır. Son yıllarda CRISPR/Cas9 yeni nesil genom düzenleme uygulamaları ile genomda hedef bölgeler düzenlenerek bitkilere ıslah amacına yönelik özellikler kazandırılmaktadır. Bu kapsamda hastalık ve zararlılara karşı direncin artırılması, ürün kalitesinin iyileştirilmesi, kuraklık ve tuz stresine karşı tolerant bitkilerin geliştirilmesi başta olmak üzere çeşitli konularda araştırmalar yürütülmektedir. Sunulan çalışmada, CRISPR/Cas9 teknolojisinin bazı sebze türlerinin ıslahında kullanımı güncel araştırma bulguları ışığında değerlendirilmiştir.