THE CONSTITUTION MAKING PROCESS AND REGIME CHANGE IN POST-COMMUNIST ROMANIA

Abstract

Günümüzde Avrupa Birliği (AB) üyesi bir devlet olan Romanya; bağlı bir beylikten bağımsız bir monarşiye ve daha sonra yarım asırlık totaliter bir rejime olmak üzere tarihinde birkaç kez rejim geçişi yaşamıştır. Doğu Bloku’nun yıkılmasının ardından yeniden yapılanma ve demokratikleşme sürecine giren Romanya’da diğer bazı blok ülkelerinin yaşadığı bağımsız bir ulus-devlet olma aşamasının getirdiği birtakım güçlükler yaşanmamış fakat reform süreci yapısal sıkıntılarla geçmiştir. Romanya’da çoğu reformlar AB uyum ve katılım çerçevesinde yapılmış, anayasa yapım sürecinde AB’nin hızlandırıcı etkisi olmuştur. Yalnızca 2003 yılında kapsamlı bir değişikliğin söz konusu olduğu 1991 Anayasası, aşırı merkezî bürokratik bir yapıdan serbest piyasa ekonomisine, çoğulcu bir demokratik sisteme geçişin hukuki temeli olmuştur. Devlet kontrolünde merkezî bir ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçişte yüksek enflasyon, yüksek işsizlik oranları, gerileyen reel gelirler gibi büyük bir maliyete katlanmak zorunda kalmıştır. Romanya’nın siyasi ve ekonomik durumunun AB üyesi Doğu Avrupa ülkelerinin gerisinde kaldığı gözlenmektedir. Bu çalışmada, Romanya’nın komünizm sonrası yeniden yapılanma süreci ele alınmakta ve “post-otoriter” anayasacılık örneği olarak 1991 Anayasası, hükümet modeli ve hukuk sistemi değerlendirilmektedir. Çalışma, Romanya’nın demokratik rejime geçiş sürecini ve hükümet sistemini yaşanan anayasal ve siyasal krizler bağlamında analiz etmeyi amaçlamaktadır.