HANKE SEFALET ENDEKSİ İLE DEMOGRAFİK VE SOSYAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

Abstract

Sefalet endeks, küresel ölçekte makroekonomik performansın bir ölçütü olarak 1970 yılında Arthur Okun tarafından ortaya konmuştur. 1999 yılında Robert Barro tarafından geliştirilen endeks, 2011 yılında ise Steve Hanke tarafından son halini almıştır. İşsizlik, Enflasyon, Uzun dönem faiz oranı ve Kişibaşı Gayrisafi Yurtiçi Hasıla oranları kullanılarak hesaplanan endeks ülkelerin hoşnutsuzluğunu gösteren önemli bir gösterge niteliğindedir. Ekonomik sefalet durumunda toplumun ruh sağlığını etkileyerek intihar, cinayet, boşanma, yetersiz beslenme ve beden sağlığında bozulma gibi sorunları beraberinde getirmesi beklenebilir. Endeks değerindeki değişikliklerin toplumsal yapı üzerinde ortaya çıkaracağı sonuçları ortaya koymak sonraki dönemde uygulanacak politikalara yol gösterici olacaktır. Bu çalışmanın amacı ekonomik performans açısından benzer özellik taşıyan ekonomik yapıları dış etkilerden yüksek derecede etkilenen Kırılgan Beşli ülkelerinin Hanke Sefalet Endeksi kullanılarak bazı seçilmiş sosyal ve demografik göstergelerle ilişkisi incelemektir. 2006- 2021 yılları arası dönem için Hanke endeksi, bebek ölüm oranı, intihar oranı, nüfus artış oranı, ölüm oranı ve sağlık harcamaları değişim oranı verileri kullanılarak Panel veri analizi uygulanmıştır. Analiz sonucuna göre Hanke endeksi ile sağlık harcamaları arasında pozitif ilişki bulunurken endeks ile bebek ölüm oranı ve intihar oranı arasında kısa süreli düşük bir ilişki tespit edilmiştir. Ölüm oranı ve nüfus artışının Hanke endeksi ile arasında bir ilişkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.