Affiliation:
1. ISTINYE UNIVERSITY, INSTITUTE OF HEALTH SCIENCES
2. ISTANBUL MEDIPOL UNIVERSITY, FACULTY OF HEALTH SCIENCES
Abstract
Menopoz, ovaryum aktivitesinin yitirilmesi sonucunda menstrüasyonun kalıcı olarak sonlanmasıdır. Menopozdaki kadınlarda obezitenin görülme sıklığındaki artışlar önemli halk sağlığı endişelerini doğurmaktadır. Metabolik sendrom; kardiyovasküler hastalık ve tip 2 diyabet geliştirme riskini artıran hipertansiyon, dislipidemi, insülin direnci, obezite ve glukoz intoleransı gibi çeşitli faktörlerin bir araya gelmesidir. Menopoz, yaştan bağımsız olarak artan metabolik sendrom riski ile ilişkilidir. Postmenopozal kadınların metabolik sendroma yatkınlıkları değerlendirildiğinde metabolik sendrom ve bileşenlerinin varlığı inflamatuar sitokinlerde artışa sebep olarak ağırlık denetimini zorlaştırmaktadır. Buna menopoz ve metabolik sendromla ilişkili olabilecek birçok mekanizmada önemli rol alan ve menopozda doğal olarak gerçekleşen östrojen düzeylerindeki azalmanın sebep olabileceği, bu nedenle postmenopozal veya ovariektomili kadınlarda hormon replasman tedavisinin olumlu sonuç verebileceği öne sürülmüştür. Postmenopozal kadınlarda metabolik sendromun önlenmesinde fiziksel aktivite ve beslenme büyük öneme sahiptir. Protein alımının erken menopoz riski ile ilişkisine derinlemesine bakıldığında hayvansal protein kaynaklarının ılımlı, bitkisel protein kaynakları ağırlıklı bir beslenme örüntüsüyle erken menopoz riskinin azalabileceği görülmüştür. Bu kanıtlar ışığında kadınlara erken menopozdan korunma ve menopoz döneminde sağlığın korunması için Akdeniz tipi beslenme modelini takip etmeleri önerilebilir. Bu derlemede, menopoz sürecinde östrojen seviyelerindeki değişimin metabolik sendromla ilişkisi güncel literatür doğrultusunda özetlenmiştir.
Publisher
Izmir Katip Celebi University Faculty of Health Sciences
Reference57 articles.
1. Birleşmiş Milletler, United Nations Department of Economic and Social Affairs. Population Division 2022 World Population Prospects. New York; 2022. Erişim tarihi: 14. Şubat 2024 https://population.un.org/ wpp/Download/Standard/Population/
2. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle Kadın. Ankara; 2022. Erişim tarihi: 14. Şubat 2024 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2022-49668.
3. Dünya Sağlık Örgütü, World Health Organization (WHO). Menopause. Geneva; 2022. Erişim tarihi: 14. Şubat 2024 https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/menopause.
4. Eshtiaghi R, Esteghamati A, Nakhjavani M. Menopause is an independent predictor of metabolic syndrome in Iranian women. Maturitas. 2010;65(3):262-6. DOI: 10.1016/j.maturitas.2009.11.004.
5. Reiss NA. Ontogeny and estrogen responsiveness of creatine kinase and glycolytic enzymes in brain and uterus of rat. Neurosci Lett.1988; 84 (2):197-202. DOI: 10.1016/0304-3940(88)90407-7.