Gıda Atığı Kompostu ile Kimyasal Gübre Uygulamasının Marul ve Ispanak Yetiştirilen Vertisol Grubu Toprakların Verimliliğine Etkileri

Abstract

Gıda atığı kompostunun (GAK) kimyasal gübreyle beraber ve ayrı uygulanmasının toprak verimliliği üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre sera koşullarında, 2 kimyasal gübre uygulaması (kimyasal gübreli ve gübresiz), 1 kompost materyali (gıda atığı kompostu), 4 farklı doz (0, 8, 16, 24, 32 gr kg-1) ve 3 tekerrürlü olacak şekilde yürütülmüştür. Kimyasal gübre olarak 15 kg saf azot (N) da-1 için 15-15-15 NPK (N:P2O5:K2O) gübresi 2 t da-1 olacak şekilde uygulanmıştır. Genel olarak, GAK uygulamaları toprakların verimlilik parametrelerini ve bitki besin elementi içeriklerini artırmıştır. Hem marul hem de ıspanak deneme sonuçlarının ortalamaları birlikte değerlendirildiğinde; toprağın elektriksel iletkenliğini (EC) %57.21, organik maddeyi (OM) % 61.23, toplam N’yi %48.35 oranında artırdığı ve toprak reaksiyonunu (pH) %3.29 oranında düşürdüğü belirlenmiştir. Toprağa GAK + NPK eklendiğinde ise, toprağın EC'sini %76.85, OM'yi % 72.35, toplam N'yi %56.25 ve alınabilir çinkoyu (Zn) % 29.19 oranında artırdığı, toprak pH'ını da % 4.66 oranında azalttığı belirlenmiştir. Bu sonuçlardan farklı olarak; GAK tek başına uygulandığında marul bitkisinin bulunduğu topraklarda alınabilir fosfordaki (P) artış % 67.63, GAK+NPK uygulamasında artışı % 47.14 gerçekleştirmiştir. Bu parametrelerin en yüksek değerleri GAK ilavesinin 32 g kg-1 dozunda elde edilmiştir. GAK’nin toprağa uygulanması, toprağın pH'ını düşürmüş ve EC’yi arttırmıştır. GAK uygulamasıyla birlikte toprağın OM içeriği olmak üzere toplam N, ve yarayışlı P ile Zn, bakır (Cu) ve mangan (Mn) gibi bazı mikro element içeriğinde artış görülmüştür.