THE EFFECT OF DERIVATIVE INSTRUMENTS ON THE FINANCIAL PERFORMANCE OF THE BANKING SECTOR: PANEL DATA ANALYSIS

Abstract

Küreselleşmenin ve para dolaşımının hızlı olduğu finansal piyasalarda risk oranı da finansal piyasa aktörleri açısından oldukça artmıştır. Bu nedenle araştırmada finansal piyasa aktörlerinden bankacılık sektörünün risklerden korunmak amacıyla kullandıkları türev araçların Türk bankacılık sektörü performansına etkisi incelenmiştir. Türk bankacılık sisteminde son yıllarda önemini artan türev araçların gerek riskten korunmak gerekse de alım-satım amaçlı kullanımı, özünde riskten korunmayı amaçlar. Araştırmada türev araçların bankacılık sistemine etkisini ölçmek amacıyla panel veri analizi kullanılmıştır. Panel veri analizi modellerinden ise sabit ve rassal etkiler modelleri sonuçlara uygulanmıştır. Bununla birlikte araştırmada Türk bankacılık sisteminde yer alan bankaların performans oranları bağımlı değişken, türev araç kullanım hacimleri bağımsız değişken, faiz, üretim endeksi ve enflasyon ise kontrol değişkeni olarak analize dâhil edilmiştir. Türk bankacılık sisteminden yer alan bankaların büyük bir çoğunluğunun türev araçları riskten korunmak amaçlı değil alım-satım amaçlı kullandıkları tespit edilmiştir. Bununla birlikte yapılan analiz sonucunda finansal türev araçların; bankaların sermaye yeterlilik oranlarını, gelir-gider yapısı oranlarının birçoğunu, karlılık oranlarını, likidite oranlarını ve bilanço yapısı oranlarından yabancı para cinsinden oranlarını negatif olarak etkilemiştir. Diğer yandan bankaların toplam varlık ve özkaynaklarını, aktif kalite oranlarını ve bilanço yapısı oranlarından Türk para cinsinden oranlarını pozitif ve anlamlı olarak etkilemiştir.