SAVAŞ HABERCİLİĞİNDE KULLANICI TÜREVLİ İÇERİĞİN KULLANIMI VE KARŞILAŞILAN ETİK SORUNLAR

Abstract

ÖZ Son dönemlerde, Dünya genelinde birçok savaş ve çatışma söz konusu olduğundan savaş haberciliği, ilgi ve dikkat çeken bir uzman gazetecilik alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma, savaş dönemlerinde profesyonel gazeteciler ile yurttaş/katılımcı gazetecilerin haber toplama ve yazma sürecinde kurdukları ilişkileri ve kullanıcı türevli içeriğin profesyoneller tarafından kullanımında ortaya çıkan etik sorunları tespit etmeyi amaçlamaktadır. Belirtilenler doğrultusunda, Türkiye’de ulusal yayın yapan haber televizyon kanallarında görevli olup Rusya-Ukrayna savaşını takip eden 6 profesyonel gazeteciyle yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşme soruları hazırlanırken Lisette Johnston ve Kevin Williams’ın savaş gazeteciliği üzerine yaptıkları çalışmalarında ortaya koydukları etik ilkeler belirleyici olmuştur. Elde edilen bulgular söz konusu ilkeler doğrultusunda değerlendirilmiştir. “Savaş haberciliğinde kullanıcı türevli içeriğin kullanılmasının gazeteciliğin etik ilkelerini ihlal edeceği” hipotezinden yola çıkılarak hazırlanan araştırmanın sonuçlarına göre, Rusya-Ukrayna savaşında savaş ve çatışma bölgelerinde bulunan kişilerin ürettikleri içerikler, yayın kuruluşları tarafından çoğunlukla kullanılmıştır. Ancak bu tip içeriklerin haber medyası tarafından savaş haberlerinin üretiminde kullanılmasıyla nesnellik, tarafsızlık, sansür, yalan haber ve gazeteci güvenliği gibi konularda etik sorunlara neden olduğu tespit edilmiştir. Görüşülen profesyonel gazeteciler, bu tip içeriklerin savaş haberciliğinde kullanımıyla ortaya çıkabilecek risklerin farkında olduklarını belirtmekte ve öncelikli olarak sağlıklı bir şekilde işleyen teyit mekanizmasının gerekliliğine vurgu yapmaktadırlar. Anahtar Kelimeler: Savaş Haberciliği, Kullanıcı Türevli İçerik, Yurttaş Gazeteciliği, Katılımcı Gazetecilik, Etik, Rusya-Ukrayna Savaşı.