Robot Tax: A Theoretical Discussion

Abstract

Robotlar gün geçtikçe daha gelişmiş bir hale gelmekte ve daha kompleks görevleri icra edebilmektedirler. Robotların gelişimine paralel olarak, emek üzerinden gelir elde eden işçilere yönelik emek piyasasındaki talep de azalmaktadır. OECD ülkelerinin kamu gelirlerinin ortalama olarak %50’sinin emek üzerinden alınan vergiler ve sosyal güvenlik primleri olduğu göz önüne alındığında, teknolojik işsizliğin ulaşabileceği boyutlar doğrudan doğruya kamu gelirlerinin azalması sonucunu doğurabilecektir. Bu azalmaya ek olarak, teknolojik işsizlik ile birlikte işsiz kalanlara yönelik olarak yapılacak işsizlik maaşı ödemeleri ve yeniden meslek edindirmeye yönelik yapılacak harcamalar da kamu harcamalarında olağanüstü bir artışın olmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Teknolojik işsizliğin ciddi boyutta sefalet yaratabilme ihtimali de vardır. Bu sefaletin etkisini azaltmak veya ortadan kaldırmak için ise herkese temel gelir garanti edilmesi önerilmektedir. Bu uygulamanın sefaleti azaltabilecek bir etkisinin yanı sıra kamu harcamalarını da arttırıcı bir etkisi de olacaktır. Bütün bunların bir neticesi, teknolojik işsizliğin doğrudan sebebi olarak değerlendirilebilecek robotlaşmanın ve robotların vergilendirilmesi önerilmesidir. Bu sayede kamu gelirlerindeki azalışı durdurabilecek ve artacak kamu harcamalarının finansmanını sağlayabilecek bir araç elde edilmiş olacaktır. Teknolojik gelişmeler ve bunların etkilerinden dolayı robot vergisi kavram olarak tartışılır hale gelmiştir. Bu çalışmada öncelikle kısaca robot ve elektronik kişi kavramları açıklanacaktır, bunları robot vergisinin fiskal ve ekstra-fiskal amacının irdelenmesi takip edecektir. Ardından robot vergisinin çeşitli vergi türleri açısından değerlendirilmesine çalışılacak ve son olarak vergi dışı kamu gelirleri karşısında robotun durumu da açıklanmaya çalışılacaktır. Çalışma ile konuya yönelik tartışmalara bütünsel bir bakış açısı ile katkı sağlanmaya gayret edilmiştir.