Aspir Üretiminin Ekonomik Yönü Üzerine Bir Analiz: Konya- Beyşehir İlçesi Örneği

Abstract

Aspir, yağlı tohumlu bitkiler grubunda yer alan bir ürün olup, Türkiye’de başta Eskişehir olmak üzere, Konya, Tekirdağ, Isparta ve Balıkesir illerinde üretilmektedir. Türkiye’de 2019 yılı itibariyle aspir ekim alanı 158.601 dekar, üretim miktarı 21.883 ton ve dekara verim 138 kg’dır. Aspir son yıllarda tohumundan yağ çıkarılarak tüketime sunulmakta, böylelikle aspir yağı üreticisine daha fazla kazandırmaktadır. Amerikan Kalp Birliği’ne göre, aspir yağı, iyi yağlar kategorisinde ve doymamış yağ asidi kaynakları bakımından oldukça zengin bir yağdır. Bu çalışmada Konya- Beyşehir ilçesinde yer alan toplam 31 aspir üreticisinden anket yoluyla veriler toplanmış, 2019 dönemi itibariyle aspir üretiminin ekonomik yönü değerlendirilmiştir. Ortalama aspir arazisi 22.21 dekar ve dekara(dane) verim 91.36 kg olup, ortalama kg satış fiyatının 1.2 TL olduğu belirlenmiştir. Dekara değişken masraf 139.27 TL, dekara toplam sabit masraf 227.99 TL ve dekara toplam üretim masrafları ise 367.26 TL olarak saptanmıştır. Yapılan brüt kar hesaplamasında üretici aspirden dekara yaklaşık 9 TL zarar etmektedir. Ancak aspirden yağ elde ettiğinde dekara brüt kar 134.85 TL’ye yükselmektedir. Aspirde üreticilerin ürettikleri ürünü doğrudan satmak yerine aspir tohumunu soğuk pres makinalarında işleyerek yağını çıkartıp ürettikleri ürüne katma değer katabilmeleri mümkündür. Bu sayede bölgedeki üreticiler zarar etmekten kurtulup kara geçebilecektir. Kuraklığa dayanıklı bir bitki olması, değerinin pandemi döneminde anlaşılmaya başlaması gelecek yıllarda popülerliğinin artacağının da bir göstergesi olarak kabul edilmelidir.