MEHMED BAHÂEDDÎN FERÎD EFENDİ VE MECMUA-İ MUHABBET ADLI ESERİ

Abstract

Bir 19. yüzyıl şairi olan Mehmed Bahâeddîn Ferîd Efendi (ö. 1838), Osmanlı şeyhülislamlarından Âşir Efendi’nin (ö. 1804) oğludur. Kaynaklarda yalnızca bir gazeline yer verilen, herhangi bir eserinden ya da şairliğinden bahsedilmeyen Ferîd Efendi’nin İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar Bölümü 11101 numarada kayıtlı bir eseri mevcuttur. Kütüphane kataloğuna “Mecmua-i Eş'ar” başlığıyla kaydedilen ancak Ferîd Efendi’nin koyduğu başlıkla isminin Mecmua-i Muhabbet olduğu anlaşılan bu eserde, sekiz farklı nazım şekliyle kalema alınmış ve neredeyse tamamı Ferîd Efendi’ye ait olan altmış iki adet manzume bulunmaktadır. Klasik şiir geleneğinin son temsilcilerinden birini daha tanıtmak ve onun eserini yayımlayarak mevcut literatüre katkı sağlamak amacıyla hazırlanan bu makalede öncelikle Ferîd Efendi’nin hayatı ile ilgili bilgiler kaynaklardan aktarılmış ve eserinden yapılan çıkarımlarla bu bilgiler genişletilmeye çalışılmıştır. Makaleye konu olan yazma eserin tavsifinin ardından şekil özellikleri başlığı altında nazım şekilleri ve vezinle ilgili bilgilere yer verilmiş, Mecmua-i Muhabbet’in muhtevasından hareketle şairin edebî kişiliği hakkındaki tespitler sıralanmış ve eser, çeviri yazı alfabesine aktarılarak neşredilmiştir. Sonuç olarak Ferîd Efendi’nin bir nazire şairi olduğu, yazdığı hasret temalı şiirleriyle bir gurbet şairi olarak da anılabileceği, klasik üslup zemininde yazdığı şiirlerinde mahallî söyleyişlere, dinî-tasavvufi düşüncelere ve buna bağlı olarak da hikmetli ifadelere yer verdiği ve nazım tekniği bakımından da kuvvetli bir şair olarak nitelenebileceği belirtilmiştir.