Öğretmen istihdam süreci ve değerlendirme yöntemleri: Türkiye ve Almanya örneklemi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Almanya’da uygulanan öğretmen istihdam ve değerlendirme süreçlerine yönelik uygulama ve yöntemleri incelemektir. Bu bağlamda Almanya’da öğretmen değerlendirme ve istihdam sürecinde uygulanan Birinci Devlet Sınavı’nın ve 2016 yılı KPSS ÖABT Almanca Öğretmenliği sınavının içeriğini ve sınav sorularını Bloom’un taksonomisindeki bilişsel düzeylere göre analiz etmektir. Bu araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’de Almanca Öğretmenliği istihdam ve değerlendirme sürecinde tek tip değerlendirme yönteminin kullanıldığı, Almanca ÖABT’de, ağırlık olarak alan bilgisine dayalı alt düzey bilişsel becerilerin ölçüldüğü, alan eğitimini/öğretimini değerlendirmek üzere kullanılan çok sınırlı sayıda sorunun sorulduğu, bu soruların alan bilgisi testindeki sorularda olduğu gibi alt düzey beceri gruplarında yer aldığı ve alan didaktiği kapsamının uygulama gerektiren sorulara ise hiç yer verilmediği görülmektedir. Ayrıca, ÖABT Almanca öğretmen adaylarının öğretmen yeterliklerini/niteliklerini ölçmekten daha ziyade ağırlıklı olarak hizmet öncesi eğitim sürecinde edindikleri alan bilgilerini alt düzey bilişsel beceriler temelinde ölçtüğü de tespit edilmiştir. Almanya’da ise Almanca Öğretmenliğine değerlendirme süreci, çoklu değerlendirme yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Bu uygulamaların amacı, öğretmen adaylarının sahip olması gereken yeterlikler/nitelikler hakkında olabildiğince fazla kanıt elde etmektir. Almanya’da öğretmen değerlendirmesi ve istihdamında uygulanan sınavın içeriği öğretmen niteliklerine dayalı olarak gerçekleştirilmektedir. Almanya’da uygulanan Almanca Öğretmenliği Birinci Devlet Sınavı’nda kullanılan soru analizlerine bakıldığında, üst düzey bilişsel becerileri ölçmeye ve değerlendirmeye aynı şekilde öğretmen adaylarının öğretim bilgisini göstermelerini gerektiren türden sorulara daha çok yer verildiği görülmektedir. Bu verilerden hareketle, Türkiye’de Almanca Öğretmenliği istihdamında kullanılan sınavların eleme amaçlı yapıldığı, Almanya’da ise öğretmen niteliklerine dayalı olabildiğince çeşitli ve güvenilir yöntemler kullanılarak yetkin öğretmenlerin seçilmesi ve istihdamı amaçlandığı söylenebilir.