Affiliation:
1. Kırıkkale Üniversitesi
2. Ankara Üniversitesi
Abstract
Metafor çevremizdeki dünyayı açıklamak için bir araç olarak kullanılmaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar metaforun söylem üzerindeki etkisine odaklanarak öneminin altını çizmektedir. (Kövecses, 2009, 2010; Steen, 2008). Alanyazında sözlü dillerin çevirisinde yapılan çalışmalar mevcutken sözlü dillerden işaret dillerine yapılan çevirilerde metafor çevirisi nadiren incelenen bir konu olmuştur. Türk İşaret Dili’nde (TİD) metafor kullanımı sıklıkla yer almaktadır ve işaret dilinde metafor kullanımının sözlü dillerden farklılıklar barındırdığı bilinmektedir. Bu çalışmada Türkçe’den TİD’e görsel-işitsel çevirilerde kullanılan metafor çeviri stratejilerine odaklanılmaktadır. Çalışmada şu soruların yanıtları aranmaktadır: 1)Türkçe-TİD görsel-işitsel çevirilerde hangi metafor çeviri stratejileri kullanılmaktadır? 2) Dizi, haber ve söyleşi programı gibi farklı görsel-işitsel ürünler kullanılan metafor çeviri stratejilerini etkilemekte midir? 200 dakikadan oluşan iki dilli görsel-işitsel çeviri derleminde çeşitli medya kanallarından seçilen ve TİD çevirisi yapılmış üç dizi, dört haber metni ve üç söyleşi programı yer almaktadır. İkidilli oluşturulan derlemin işaretlenmesinde işaret dili analizleri için kullanılan işaretlerin ve el dışı hareketlerin de kodlanmasına olanak sağlayan ELAN 4.9.4 derlem işaretleme aracı kullanılmıştır. Çalışmanın derlemindeki kaynak metin dikkate alınarak 133 metaforun kullanıldığı görülmüştür. 133 metaforun çevirilerinde genellikle (%43.75) kaynak dildeki imgenin oluşturulduğu stratejinin kullanıldığı belirlenmiştir. Bir başka deyişle, genellikle, kaynak metindeki metaforlar Türkçenin etkisinde kalarak TİD’e aktarılmıştır. Kullanılan diğer stratejiler ve TİD farklılıkları çalışmanın bulguları çerçevesinde tartışılmaktadır.
Publisher
RumeliDE Dil ve Edebiyat Arastirmalari Dergisi
Reference28 articles.
1. Alvarez, A. (1993). On translating metaphor. Meta(38)3 479-490. https://doi.org/10.7202/001879ar
2. Bazzi, S. (2014). Foreign metaphors and Arabic translation: An empirical study in journalistic translation practice. Journal of Language and Politics(13)1, https://doi.org/10.1075/jlp.13.1.06baz
3. Božović, P. (2022). How are metaphors rendered in legal translation? A corpus-based study of the European Court of Human Rights judgments. JoSTrans: The Journal of Specialised Translation, 38, 277–297.
4. Božović, P. (2023). How should metaphors be rendered in audiovisual translation? An empirical study of preferences and attitudes of end-users, Translation and Interpreting Studies, Online first, https://doi.org/10.1075/tis.20121.boz
5. Cohen, A.,& Meir, I. (2014). Figurative interpretation of dependent and autonomous elements: the view from sign language.In Proceedings of the High Desert Linguistic Conference, Albuquerque, N M.