“NEW” OPENINGS IN THE COMICS: MOTION COMICS AND TERMINOLOGICAL UNCERTAINTY

Abstract

Töpffer tarafından ortaya atılan en erken tanımından bugüne çizgi roman kavramı, medyaya koşut bir tarihi süreci takip ederek tanımını güncel tutmuştur. Öz olarak, yazı-görsel birlikteliği ve ardışıklığı zorunlu kılan bir anlatı türü olarak tanımlanabilecekken önce basılı ardından periyodik yayıncılığın konusu, popüler tüketimin nesnesi olarak var olduğu medya tarafından yeniden tanımlanmıştır. Bu tanımlar, yeni medyanın ortaya çıkışına değin işlevselliğini korumuş olsa da sonrasında ortaya çıkan yeni formlar (hareketli çizgi roman vd.) tarafından aşındırılmışlardır. Dolayısıyladır ki bu süreçte, çizgi roman olduğu iddiasıyla yeni terimler ortaya atılmıştır. Bu çalışmada, yeni medyaya koşut ortaya çıkan dijital çizgi roman, web çizgi roman, interaktif çizgi roman, hiper çizgi roman, hareketli çizgi roman ve yarattıkları terminolojik belirsizlik ele alınmıştır. Bu terimlere ilişkin, literatürde yer alan tanımlama ve nitelemelerin yanında, örnek eserler üzerinden yürütülen karşılaştırmalı nitel analiz yoluyla aralarındaki ilişki ve başta hareketli çizgi roman olmak üzere ilgili terimlerin çizgi roman karşısındaki konumu incelenmiştir. Çalışmamızın sonucunda, bahsi geçen terimlere ilişkin niteliklerin birbirleriyle büyük oranda örtüştüğü dolayısıyla belirsizliğin terimsel düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Ek olarak; hareketli çizgi romanın ve “hareket”, “ses”, “müzik” vb. unsurları içeren diğer örneklerin, çizgi romana atıfta bulunuyor olmalarına karşın çizgi romanın yapısal özelliklerini karşılamadıkları anlaşılmıştır. Çizgi roman üzerine akademik çalışmaların artıyor olmasına karşın yeni medya sonrası ortaya çıkan formlar ve terminoloji üzerine yürütülen kuramsal araştırma sayısı sınırlıdır. Dolayısıyla çalışmamızın ilişkin literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.