2023 Kahramanmaraş Depremleri Sonrası Protez Uygulanması Amacıyla Başvuran Ampute Çocukların Değerlendirilmesi

Abstract

Ülkemiz tarihindeki en yıkıcı doğal afet olan 2023 Kahramanmaraş depremleri en savunmasız yaş grubunu oluşturan çocuklarda çeşitli travmatik yaralanmalara neden olmuştur. Kalıcı ve uzun dönem etkileri düşünüldüğünde amputasyonlar oldukça önemlidir. Ancak literatürde bu konudaki veriler kısıtlıdır. Bu çalışmada deprem ilişkili ampute çocukların sosyodemografik ve klinik verileri ile protez reçeteleme süreçleri değerlendirilmiştir. Depremle ilişkili uzuv kaybı olan 18 yaş ve altı çocuklar dahil edilmiştir. Hastaların sosyodemografik verileri, birinci derece yakın kayıpları, eşlik eden yaralanmaları, amputasyon ve protezle ilişkili verileri kaydedilmiştir. 86 ampute çocuğun ortanca yaşları 12,0 (min-maks=1-18) idi. Çocukların %87,2’sinde birinci derece yakın kaybı mevcuttu. %53,5’i depremi yaşadıkları yerden farklı bir ilde yaşamaya başlamıştı. Yumuşak doku defekti (n=77), periferik sinir hasarı (n=17), ezilme yaralanması (n=11) eşlik eden en sık yaralanmalardı. Toplam 103 amputasyonun %68,9’u alt ekstremitedeydi. En sık görülen amputasyon seviyeleri sırasıyla transtibial amputasyon (%27,2), transfemoral amputasyon (%24,3), transhumeral amputasyon (%15,5) ve diz dezartikülasyonu (%6,8) idi. Amputasyon sonrası protez uygulanana kadar geçen süre 159,71±46,8 gündü. Toplam 103 ampute uzuv için 81 protez (54 alt ekstremite, 27 üst ekstremite) reçete edildi. Depremle ilişkili amputasyonlar ağır fiziksel ve psikososyal sonuçlara neden olmaktadır. Bu etkileri en aza indirebilmek için ampute çocukların en kısa sürede multidisipliner ekip tarafından çok yönlü bakış açısıyla değerlendirilmesi büyük önem taşımaktadır. Sonuçlarımız gelecekte yaşanacak olası afetlere yönelik hazırlık, müdahale ve iyileştirme politikalarının geliştirilmesine rehberlik edecektir.