ULUSAL KALKINMA ve BÖLGE PLANLARI ÇERÇEVESİNDE DEZAVANTAJLI GRUPLAR

Abstract

Dezavantajlı grup kavramı hem ekonomik hem de sosyal ve kültürel alana katılımda yaşanan sorunlardan kaynaklanan, sadece kentsel yoksulluk üzerinden değil; kentsel yoksunluk üzerinden de ilerleyen çok boyutlu bir kavramdır. Bu çalışmada dezavantajlı grupların tanımları ile dezavantajlılığın yapısal nedenlerinin incelenmesi ve ulusal kalkınma planları ile bölge planlarında dezavantajlı grupların hangi açılardan ele alındığının tartışılması amaçlanmaktadır. Ulusal kalkınma planlarında “dezavantajlılık” kavramsal olarak yer almamakla birlikte, dezavantajlı grupların içinde değerlendirilen kadın ve çocuklara ilişkin politikalara tüm plan metinlerinde yer verilmiştir. Bu amaçla, öncelikle dezavantajlı gruplar özelinde ulusal kalkınma planlarında belirlenen strateji, hedef ve öncelikler incelenmiştir. 2007-2013 dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı, dezavantajlı grupların kavramsal olarak yer bulduğu ilk kalkınma planıdır. Daha sonra, kalkınma ajanslarının hazırladıkları bölge planlarında dezavantajlı gruplar için oluşturulan stratejiler; 2014-2023 Doğu Marmara Bölge Planı örneği üzerinden irdelenmiştir. Planın dezavantajlı gruplara yönelik verilerine göre, iç göçle gelen kadın ve çocuklar ile kırsal alanda yaşayan gençler, yaşlılar, kadın ve çocuklar dezavantajlı gruplar tanımı içinde değerlendirilmiştir. Son olarak, ulusal düzeyde ve Doğu Marmara Bölge Planı özelinde dezavantajlı gruplar için ortaya konulan strateji, öncelik ve hedefler ile Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından uygulanan Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı’nda (SOGEP) yer alan öncelikler karşılaştırılmıştır.