THE CHANGING MEANING OF URBAN IDENTITY AND SPACE IN THE TRANSITION FROM MODERNISM TO POSTMODERNISM

Abstract

Modernleşme ile birlikte dünya kentlerinde çok yönlü gelişim süreci yaşanmış, modernizmin etkisi ve küreselleşme sürecinde toplumun ve kentlerin rolü değişmiştir. Sonraki dönemlerde postmodernizmin etkileriyle insanların yer ile kurduğu ilişkiler etkilenmiş, yere özgü değerler yitirilmeye başlamış, yer-zaman-mekân kavramları birbirinden kopmuştur. Böylece kentlerin ve mimari ürünlerin herhangi bir bölgeye, coğrafyaya, zamana ait olmaması kimlik sorununa neden olmuş ve yersizleşme kavramını doğurmuştur. Yersizleşme ile birlikle mimari tasarımı yönlendiren verileri ve özgün mekânları yer yapan niteliklerin ortadan kalktığı, kavramsal bütünlüğün olmadığı, fiziksel çevre-kültürel ve tarihi değerler arasında kopmaların yaşandığı bir döneme girilmiştir. Bu araştırmanın amacı, kentlerin ve mimarlığın kimliği üzerinde, modernizm sonrası postmodernizmin yarattığı etkiye bağlı olarak, yer, zaman ve mekân kavramlarındaki değişimi ortaya koymaktır. Çalışmada, yer kavramının yeni yapım teknikleri ile çoğaltılarak kopya haline getirilmesi, yerlerin aynılaşmasını ifade etmiş; tüketimin hem sahnesi hem de nesnesi olarak mekânın ele alınması, kentsel alanların metalaşmasını getirmiş; kimlik ve aidiyet kavramlarının kaybolması ise yok yerlerin çoğalmasına neden olmuş ve bu durum da zamanla kentlerde yersizleşme olarak ortaya çıkmıştır. Kentlerde postmodernizm etkisinde ortaya çıkan değişim; aynılaşma, yersizleşme ve metalaşma kavramları kapsamında dünyadan ve Türkiye’den örnekler üzerinden ele alınmıştır. Araştırma, modernizmin etkileri altında kentsel mekânın şekillenmesiyle birlikte, postmodernizmin de etkileri ile değişen kentsel mekânın zamanla aynılaşan yerlere, metalaşan yersiz alanlara dönüştüğünü anlamak açısından önemlidir.